PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Wpływ cewnikowania pęcherza moczowego na częstość zakażenia nasieniowodów
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1978/31/2.

autorzy

Andrzej Musierowicz, Andrzej Nowiński, Jan Czerniawski, Mikołaj Chilimoniuk, Andrzej Matejczuk
Oddział Urologiczny Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego im. J. Śniadeckiego w Białymstoku
Ordynator: dr A. Musierowicz

streszczenie

Autorzy wykonali posiewy z nasieniowodów u 217 chorych. Stwierdzono u pacjentów z zakażonym moczem, pomimo stosowania chemioterapeutyków i antybiotyków około 2-krotnie wyższą liczbę, posiewów dodatnich z nasieniowodów (11,4%) niż u chorych z moczem jałowym (5,95%).
Przed założeniem cewnika na stale zwłaszcza u chorych hospitalizowanych, którzy narażeni są na zakażenie wewnątrzszpitalne układu moczowego szczególnie zjadliwą florą bakteryjną wskazane jest przecięcie i podwiązanie nasieniowodów.

Powszechnie panuje pogląd, że cew­nikowanie pęcherza moczowego zwłaszcza wielokrotnie powtarzane, pozostawienie cewnika na stałe nie­uchronnie prowadzi do zakażenia dolnych dróg moczowych. W jego następstwie u mężczyzn mogą wystą­pić powikłania w postaci zapalenia najądrza lub jąder. W tych przypad­kach zakażenie może szerzyć się następującymi drogami: krwiopo­chodną, naczyniami limfatycznymi powrózka nasiennego, wzdłuż oto­czek nasieniowodu lub najczęściej przez światło nasieniowodu (1, 2, 3, 5, 6, 7).

Hanley zauważył wypływanie mo­czu z przeciętego kikuta nasieniowodu podczas wasektomii (6). (O'Connor stwierdził po 24 godzinach obecności w świetle nasieniowodów roztworu azotanu srebra użytego do płukania pęcherza moczowego (6). CarIton przedstawił zdjęcia rentgenowskie stwierdzające odpływ środka cieniują­cego z cewki moczowej do przewodów nasiennych podczas cystourethro-grafii (3). Fakty te utworzyły pogląd, że przecięcie nasieniowodów wyko­nane przed zabiegami na cewce mo­czowej zapobiega powstawaniu zapa­lenia najądrza (2, 4, 5, 6, 9).

Ocena wpływu cewnikowania pę­cherza moczowego na częstość wy­stępowania zakażeń w nasieniowo-dach jest tematem tego doniesienia.

Materiał

Badania przeprowadziliśmy na 217 chorych, którzy nie byli cewnikowani, byli cewnikowani wielokrotnie, albo mieli cewnik założony na stałe na na okres conajmniej 10 dni. Wszyscy pacjenci mieli wykonywany posiew moczu. Przed zasadniczym zabiegiem podczas wasektomii pobrane wycinki nasieniowodów badano bakteriolo­gicznie. Chorych podzielono na dwie grupy z moczem zakażonym ze zna­mienną bakteurią i moczem niezaka-żonym.

Pacjenci z moczem zakażonym otrzymywali zgodnie z wynikami po-siewu chemioterapeutyki lub anty­biotyki.

Wyniki

Uzyskane wyniki zestawiono w ta­beli I i II. Analizując zestawione wyniki zwraca uwagę około dwukrot­nie wyższa liczba posiewów dodatnich z nasieniowodów u pacjentów z mo­czem zakażonym, pomimo, że wszyscy otrzymywali zgodnie z posiewem celo-wane chemioterapeutyki lub anty­biotyki.

Drobnoustroje chorobotwórcze, które spowodowały zakażenie dróg moczowych w naszym materiale są podane w tabeli II. Tego samego ro­dzaju bakterie wyhodowano z mo­czem i nasieniowodów u pacjentów z zakażonym moczem.

W grupie chorych z moczem jało­wym największą liczbę posiewów do­datnich z nasieniowodów stwierdzi­liśmy u chorych wielokrotnie cewniko­wanych.

Omówienie

Dodatnie posiewy z nasieniowodów i zgodność rodzai bakterii wyhodowa­nych z moczu i nasieniowodów świad­czą o kanalikowej drodze szerzenia się infekcji u tych chorych. Obecność bakterii w nasieniowodach stanowi bezpośrednie zagrożenie rozwinięcia się stanu zapalnego w nasieniowodach i najądrzach. Nie zrozumiałe pozo­staje zjawisko obecności bakterii w na­sieniowodach tylko u części chorych. Prawdopodobnie odgrywają tu rolę czynniki wrażliwości osobniczej i zja-dliwości szczepów bakteryjnych. Moż­liwe, że u części chorych następuje szybko zbliznowacenie ujścia nasienio­wodów do cewki moczowej co utrud­nia szerzenie się drogą kanalikową zakażenie. Wielokrotne cewnikowanie uszkadza cewkę tylną i prawdopo­dobnie uspasabia do wędrówki drob­noustrojów z cewki do nasieniowo­dów u chorych z jałowym moczem. Z piśmiennictwa (8, 9, 10) wynika, że rola rodzaj i zjadliwość flory bakteryjnej w występowaniu zakaże­nia nasieniowodów i najądrzy jest duża. Szczególnie predysponowane są do wywoływania tego rodzaju powi­kłań pałeczką ropy błękitnej i gronko-wiec koagulazo dodatni (10). Bakterie te mają ścisły związek z zakażeniem wewnątrzszpitalnym. W naszym mate­riale nie stwierdziliśmy w nasienio­wodach obecności pałeczki ropy błę­kitnej, w 7 przypadkach wyhodowano z nasieniowodów gronkowca koagu­lazo dodatniego.

Wnioski

1. Wielokrotne cewnikowanie pęcherza moczowego, lub cewnik założony na stałe może powodować wystąpienie zakażenia nasieniowodów.

2. W naszym materiale u chorych z zakażonym moczem pomimo stosowania antybiotyków i chemioterapeutyków liczba posiewów dodatnich z nasieniowodów była dwukrotnie wyższa niż u chorych z moczem jałowym.

3. U chorych hospitalizowanych ze względu na niebezpieczeństwo zakażenia wewnątrzszpitalnego układu moczowego, często bardzo zjadliwą florą bakteryjną, przed założeniem cewnika na stałe należy przeciąć i podwiązać nasieniowody.

piśmiennictwo

  1. Beck A., Pak J.: The effect of vasectomy upon the incidence and morbility prostatectomy and epididymitis. Surg. Gynec. Obst., 1970, 12, 893.
  2. Bultitude M., Eykyn S.: The relation-ship between the urethrae flora and uninary infection in the catheterised male. Brit., J. Urol., 1973,45,678.
  3. Carlton C.: The cystourethro-graphy demonstration of a retrograde urinary flow in the vas defferens. J. Urol., 1960, 84, 123.
  4. Frick J., Bandhauer K.: Zur Problematic der Nebenhodentziindung nach der transurethzalen und suprapubischen Prostatectomie. Urologe 1968, 7, 112.
  5. Kendall R.: Rationale of prophylactie vasectomy. J. Urol., 1963, 89, 712.
  6. Lund F.: Prophy-lactic vasectomy. Urol int 1965, 20, J63.
  7. Musierowicz A., Klimowicz W., Romaszewski W.: Znaczenie przecięcia nasieniowodów podczas prostatektomii dla zapobiegania zapalenia najądrzy. Pol. Przeg. Chir., 1968,40,1259.
  8. Numi P., Soini I., Makinen R., Permi J.: Control of unifection after prostatectomy. Ann. Chirr Gynaec. Fenn. 1973, 62, 142.
  9. Śramek F.: Kolazce vniku zanetu nadvarlete po operaci prostate. Rozhl., Chir., 1968, 47, 716.
  10. Wesołowski S., Czaplicki M., Wencel J.: Zakażenia bakteryjne przed i po prostatektomii. Pol. Przeg. Chir., 1974, 46,'919.

adres autorów

Zespolony Szpital Wojewódzki w Białymstoku, Oddział Urologiczny
ul. M. C. Skłodowskiej 26
Białystok