KOD: 1 - Leczenie operacyjne z wykorzystaniem dostępu laparoskopowego i ,,otwartego" w przypadku guzów nadnerczy
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2006/59/Suplement 1.

autorzy

Zbigniew Wolski ¹, Magdalena Mikulska-Jovanović ¹, Maciej Gruszczyński ¹, Marek Jackowski ², Jacek Piątkowski ¹

¹ Katedra i Klinika Urologii Collegium Medicum w Bydgoszczy, UMK w Toruniu
² Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej i Gastroenterologicznej Collegium Medicum, UMK w Toruniu

streszczenie

Wprowadzenie. Laparoskopowa adrenalektomia, wykonana po raz pierwszy przez Gagnera i wsp. w 1992 roku, stała się w wybranych ośrodkach standardową metodą operacyjnego usuwania guzów nadnerczy.

Cel pracy. Przedstawienie własnych doświadczeń w zakresie leczenia operacyjnego guzów nadnerczy z dostępu laparoskopowego i ,,otwartego".

Materiał i metody. W latach 1997-2005 leczono operacyjnie trzydziestu dziewięciu chorych (22 kobiet i 17 mężczyzn) w wieku 33-77 lat (średnio 55,2) z powodu pierwotnych i przerzutowych guzów nadnercza. Od stycznia 2002 do października 2005 wykonano szesnaście operacji laparoskopowego usunięcia nadnerczy (grupa I) z dostępu przezotrzewnowego bocznego, a od roku 1997 do kwietnia 2005 - dwadzieścia trzy adrenalektomie metodą otwartą (grupa II). Wskazaniami do zabiegu operacyjnego była obecność zmian guzowatych w nadnerczach o charakterze objawowym oraz zmiany wykryte incydentalnie, których średnica przekraczała 3 cm i/lub wykazywała progresję w kolejnych badaniach tomografii komputerowej, i/lub czynność hormonalną. Chorych, u których wielkość nadnercza przekraczała 6 cm, kwalifikowano do operacji otwartej. Przedoperacyjnie oceniano czynność hormonalną. Pacjenci przygotowywani byli do zabiegu we współpracy z endokrynologiem. We wszystkich przypadkach przeprowadzono jednostronną adrenalektomię, w piętnastu przypadkach lewostronną i w dwudziestu czterech prawostronną. U dwudziestu pięciu pacjentów operowane zmiany zostały wykryte w sposób przypadkowy w badaniu USG. W czternastu przypadkach miały charakter objawowy: nadciśnienie (6), objawy pheochromocytoma (4), zespół Cushinga (1), jednoczasowe rozpoznanie z guzem nerki (2), ból (1). W obu grupach oceniono czas trwania zabiegów, konieczność pooperacyjnego przetaczania krwi, rozmiary guza określone na podstawie KT i badania histopatologicznego, występowanie powikłań, czas hospitalizacji.

Wyniki. W grupie I średni czas zabiegu wyniósł 129 min. (70-300), w grupie II 135 min. (105-180). W pooperacyjnym badaniu histopatologicznym średnia wielkość zmian usuniętych laparoskopowo wynosiła 3,55 cm (2,7-7), w grupie operacji otwartych 5,5 cm (2,5-14). W grupie I w jednym przypadku doszło do konwersji do zabiegu otwartego z powodu masywnego krwawienia żylnego. W grupie II jeden pacjent wymagał relaparotomii w pierwszej dobie po zabiegu z powodu krwawienia. Po zabiegach laparoskopowych przetoczenia krwi wymagało dwóch pacjentów, po zabiegach otwartych - dziewięciu. Czas pobytu w klinice chorych z grupy pierwszej wynosił średnio 3,7 doby, z grupy II - 8,8 doby. W pooperacyjnym badaniu histopatologicznym w grupie I stwierdzono piętnaście gruczolaków i jeden przerzutowy rak płuca; w grupie drugiej potwierdzono trzynaście gruczolaków, w tym jeden wydzielający kortyzol, związany z zespołem Cushinga, cztery zmiany o typie pheochromocytoma, trzy nowotwory jasnokomórkowe przerzutowe z nerki, jeden pierwotny rak nadnercza, jeden otorbiony krwiak pourazowy, jedną torbiel nadnercza. W przebiegu pooperacyjnym w grupie I nie stwierdzono powikłań odległych, w grupie II u dwóch pacjentów wystąpiły objawy zakażenia rany, u trzech do chwili obecnej utrzymują się dolegliwości bólowe w obrębie blizny pooperacyjnej.

Wnioski. 1. Przedstawiono pierwsze, własne doświadczenia w leczeniu operacyjnym guzów nadnerczy na drodze laparoskopowej i otwartej. 2. Obecnie w naszych ośrodkach dostęp laparoskopowy jest metodą z wyboru przy usuwaniu guzów nadnerczy o średnicy nieprzekraczającej 6 cm. 3. Właściwa kwalifikacja, przygotowanie i prowadzenie pacjentów zapewnia niepowikłany przebieg adrenalektomii, niezależnie od wybranego dostępu operacyjnego i okresu pooperacyjnego. 4. Laparoskopowa adrenalektomia pozwala skrócić czas hospitalizacji i rekonwalescencji, a także zminimalizować ból pooperacyjny.