KOD: 13.2 - Ocena ukrwienia prącia w trakcie wzwodu u mężczyzn po prostatektomii radykalnej. Obserwacja pięcioletnia
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 2006/59/Suplement 1.

autorzy

Andrzej Gołubiński, Piotr Petrasz, Andrzej Sikorski

Katedra i Klinika Urologii PAM w Szczecinie

streszczenie

Wprowadzenie. Prostatektomia radykalna może prowadzić do neuropraksji i odnerwienia ciał jamistych. Rezultatem takiego stanu jest hipoksja i obniżona synteza tlenku azotu (NO). Nieprawidłowości te nasilają procesy włóknienia zarówno w naczyniach, jak i ciałach jamistych. Wtórnie prowadzą do ujawnienia zaburzeń dopływu krwi do prącia i/lub odpływu z ciał jamistych.

Cel pracy. Ocena zmian w ukrwieniu prącia u mężczyzn poddanych prostatektomii radykalnej (PR) po upływie dwóch i pięciu lat od operacji.

Materiał i metody. Ocenie prospektywnej poddano czterdziestu dwu aktywnych seksualnie mężczyzn (średni wiek 62,7 ?8,11). U wszystkich przeprowadzono standardową ocenę jakości erekcji przed leczeniem operacyjnym oraz dwa lata po PR. Drugie badanie kontrolne wykonano po pięciu latach od operacji. Każdorazowo mężczyźni wypełniali kwestionariusz IIEF-5 oraz byli poddani badaniu dopplerowskiemu tt. głębokich prącia, po uprzedniej dojamistej farmakostymulacji wzwodu. W trakcie oceny dopplerowskiej zmierzono wskaźniki charakteryzujące stan hemodynamiczny prącia - prędkość na szczycie skurczu (peak systolic velocity, PSV), prędkość końcowo-rozkurczową (end-diastolic velocity, EDV). Na podstawie wartości liczbowych tych wskaźników stwierdzano przepływ prawidłowy lub zaburzony. Ten ostatni różnicowano na: tętniczy, żylny lub mieszany. Różnicę między średnimi wartościami PSV lub EDV, po dwóch i pięciu latach od PR, oceniano testem t dla prób zależnych.

Wyniki. Wśród czterdziestu dwu mężczyzn skontrolowanych dwa lata po PR prawidłowy przepływ krwi w prąciu stwierdzono w 14,3% przypadków. Zaburzenia przepływu, odpowiednio, o charakterze tętniczym, żylnym i mieszanym występowały w: 35,7%; 16,7% i 33,3%. Po pięciu latach od operacji na badanie kontrolne zgłosiło się osiemnastu mężczyzn. U żadnego spośród nich nie obserwowano prawidłowego ukrwienia prącia. Zaburzenia tętnicze stwierdzono w 17% przypadków, żylne w 11%, a mieszane w 72%. Jakość erekcji w okresie pooperacyjnym nie uległa istotnej zmianie. Świadczy o tym średnia wartość punktacji w kwestionariuszu IIEF - 5, która po dwóch latach od PR wyniosła 6,8 a po pięciu latach 7,9. Średnia wartość prędkości skurczowej 24,6 ?5,8, rejestrowana dwa lata po PR, zmniejszyła się istotnie statystycznie (p=0,043) do wartości 21,9 ?5,3 pięć lat po PR. Nie stwierdzono znamiennej statystycznie różnicy (p= 0,250) między średnią prędkością rozkurczową dwa i pięć lat po operacji, bowiem rejestrowane wartości wynosiły, odpowiednio, 7,07 ?2,18 cm/s oraz 7,8 ?1,57 cm/s.

Wnioski. Ukrwienie prącia po PR podlega ewolucji. Pogłębia się niedokrwienie ciał jamistych, co sprawia, iż w zapisie dopplerowskim dominuje patologia mieszana ukrwienia prącia. Rzadko natomiast występują izolowane zburzenia tętnicze lub żylne.