PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Przypadek pierwotnego raka płaskonabłonkowego miedniczki nerkowej
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1978/31/1.

autorzy

Andrzej Musierowicz, Jerzy K. Jodczyk, Andrzej Nowiński
Oddział Urologiczny Szpitala Wojewódzkiego w Białymstoku
Ordynator Oddziału: dr A. Musierowicz
Zakład Anatomii Patologicznej Instytutu Biostruktury AM w Białymstoku
Kierownik Zakładu: prof. dr hab. H. F. Nowak

streszczenie

Autorzy opisali przypadek pierwotnego raka płaskonabłonkowego miedniczki nerko­wej u 42 letniego rolnika. Operacyjnie usunięto nerkę i uzupełniono naświetlaniem telekobaltem. Pól roku po operacji u chorego zaznacza się postępujące wyniszczenie.

Pierwotne raki miedniczki nerko­wej w odniesieniu do raków nerek spostrzegane są dość rzadko (1, 2, 3). W klinice stanowią 3—10% rozpoz­nanych wszystkich nowotworów zło­śliwych narządu moczowego, na sek­cji wykrywane są 0, 5% (3, 6). Ostat­nio liczba rozpoznawanych i leczo­nych raków miedniczki wzrosła (2, 3, 6). Możliwe, że to zjawisko należy przypisać lepszym, powszechnym i bar­dziej wnikliwym metodom diagno­stycznym (2, 3, 6). W polskim piśmiennictwie dotychczas opisywano pojedyncze przypadki (1, 4, 7). Upoważnia to nas do przedstawienia przypadku własnego.

Opisu przypadku

Chory K. A. lat 42 nr hist. chor. 12161/494/74 rolnik przyjęty do szpitala z powodu masywnego krwiomoczu i bóli w okolicy lędźwiowej lewej. Dolegliwości powyższe występowały okresowo od pół roku. Badaniem fizykalnym z odchyleń od stanu prawidłowego stwierdzono wyczuwalny i bolesny dolny biegun lewej nerki. Mocz makroskopowo krwisty. Badania laboratoryjne i radiologiczne klatki piersiowej nie ujawniły odchyleń od stanu prawidłowego. Cystoskopią stwierdzono krwiomocz z lewego ujścia moczowodowego.

Urografia: po stronie prawej prawidłowe stosunki anatomiczne, po stronie lewej widoczne powiększenie cienia nerki bez wypełnienia się górnego i środkowego kielicha ze zniekształceniem górnej części miedniczki. Na podstawie przeprowadzonych badań rozpoznano guz górnego bieguna nerki ze zniekształceniem miedniczki nerkowej. Operacyjnie usunięto zmienioną nerkę wraz z moczowodem. Ponadto stwierdzono powiększenie węzłów chłonnych okołonerkowych, z których jeden pobrano do badania mikroskopowego.

Na przekroju nerki widoczny guz w górnym biegunie o średnicy 5 cm, na przekroju barwy szarawej i szaro-wiśniowej, spoisty o granicach niewyraźnych obejmujący górną i środkową część nerki oraz ścianę miedniczki ner­kowej.

Badanie histopatologiczne (Nr 104340) Carcinoma planoepitheliale cornescens, węzeł chłonny (Nr 104341) carcinoma metastaticum. Chory z raną zagojoną wypisany do domu w 14 dniu po operacji, a następnie był naświetlany telekobaltem w Wojewódzkim Ośrodku Onkologicznym w Białymstoku. Sześć miesięcy po operacji u pacjenta stwierdza się postępujące wyniszczenie.

Rak płaskokomórkowy rogowaciejący miedniczki (r. p. r. m.) nie jest spostrzegany zbyt często. Punktem wyjścia tego nowotworu jest nabłonek dróg moczowych. W przebiegu prze­wlekłych procesów zapalnych lub ka­micy nerkowej nabłonek urotelialny może przekształcać się w nabłonek wielowarstwowy płaski, który może być punktem wyjścia do powstania raka płaskonabłonkowego rogowacie­jącego miedniczki nerkowej (1, 2, 3, 6, 7). R. p. r. m. charakteryzuje się wzrostem naciekającym i znaczną zło­śliwością. Daje przerzuty do węzłów chłonnych przestrzeni pozaotrzewno-wej, wątroby, płuc, kręgosłupa (3, 5). W naszym przypadku stwierdziliśmy przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych. Najczęściej pierwszym ob­jawem jest krwiomocz, któremu w przypadkach bardziej zaawansowa­nych towarzyszą bóle okolicy lędź­wiowej, a palpacyjnie wyczuwalna jest powiększona nerka (3). W ustale­niu rozpoznania bardzo pomocną mo­że okazać się urografia, a w niektórych przypadkach Pyelografia. Cystosko­pia ustala z którego ujścia moczowo­dów chory krwawi. We wczesnych ok­resach nowotworu można stwierdzić na zdjęciach ubytek wypełnienia kielicha miedniczki i usztywnienie jej ściany. Arteriografia nerek nie poz­wala z całą pewnością postawić roz­poznania. Autorzy podejrzewają obec­ność guza o ubogim unaczynieniu usadowionego w ścianie miedniczki, bliznowacenie, zanikanie naczyń i po­wstanie krążenia ubocznego w tej okolicy (5). W przypadkach zaawan­sowanych badania radiologiczne dają obraz guza nerki. Pomocne w ustale­niu rozpoznania może być badanie cytologiczne moczu i punkcja nerki (3, 6).

Metodą leczenia z wyboru jest usunięcie nerki wraz z górnym odcin­kiem moczowodu, przy prawidłowo pracującej drugiej nerce. Po operacji wskazane jest jako uzupełnienie lecze­nia podanie Cytostatyków i naświetla­nie telekobaltem (3). Rokowanie w przypadku r. p. r. m. jest niepo­myślne (2, 3, 4, 6). Najczęściej chorzy umierają w rok po ustaleniu rozpoznania (3). Możliwe, że wczesna diagnostyka i leczenie skojarzone poprawi dotychczasowe wyniki.

Piśmiennictwo

  1. Hatas A.: Rak miedniczki nerkowej u chorego z żółtaczką hemolityczną wrodzoną. Wiad. Lek., 1962, 15, 904.
  2. Hridt V., Feld R.: Primary tumors in the renal pelvis and ureter with perticular attention to the diagnosis problem. Acta Chir. Scand. 1973, supp. 433, 91.
  3. Nagel R., Stieler K., Scha-bert P.: Nierenbecken und Hernleitertumoren (Klinik, Therapie Prognose) Med. Msch., 1971, 25, 159.
  4. Puchalski Z.: Przypadek pierwotnego raka miedniczki nerkowej. Wiad. -Lek., 1964, 17, 805.
  5. Rabinowitz J., Konkhabwala M., Himmelfarb E.: Renal pelvis carcinoma. Radiology, 1972, 102, 551.
  6. Williams C, Mitchell J.: Carcinoma of the renal pelvis a rewiew of 43 cases. Brit. J. Ruol., 1973, 45, 330.
  7. Zieliński J., Luciak M., Czopik,: Rak płaskokomórkowy miedniczki nerkowej jako następstwo kamienia odlewowego. Pol. Przeg. Chir., 1971, 43, 355.
Adres autorów
Szpital Wojewódzki Oddział Urologiczny
ul. M. C. Skłodowskiej 26
15-950 Białystok