PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

PRZETOKA MOCZOWODOWO-OKRĘŻNICZA
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1999/52/4.

autorzy

Andrzej Lemański, Dariusz Krzemiński, Dariusz Nalej
Oddział Urologiczny ZOZ w Żyrardowie
Ordynator Oddziału: dr n. med. D. Krzemiński

słowa kluczowe

moczowód przetoka moczowodowo-jelitowa leczenie

streszczenie

Przedstawiono chorą z przetoką moczowodowo-okrężniczą w przebiegu
nacieku zapalnego obejmującego przylegające do siebie odcinki okręż-
nicy wstępującej i prawego moczowodu. Chorą leczono operacyjnie, wyko-
nując hemikolektomię prawostronną oraz nefrektomię z powodu towarzy-
szącego roponercza oraz całkowitego zniszczenia ścian moczowodu na
odcinku około 15 cm. Przebieg pooperacyjny był niepowikłany.

Przetoki między drogami moczowymi a przewodem pokarmowym
są rzadkim schorzeniem. Najczęściej spotyka się przetoki pęcherzowo-
jelitowe, natomiast przetoki moczowodowo-jelitowe należą do bardzo
rzadkich. Przetoki mogą być następstwem zmian zapalnych i ropnych w
nerce i drogach moczowych, głównie w wyniku kamicy dróg moczowych,
zrośnięcia się ich z otaczającymi narządami, a następnie przebicia się
powstałej ropowicy moczowej [7,8]. Z innych, częstych przyczyn należy
wymienić: stan zapalny i zropienie uchyłka jelita grubego [2], zropienie
sąsiedniego narządu i przebicie do dróg moczowych [9], urazowe, w tym
także operacyjne uszkodzenie jelita i dróg moczowych [1, 3, 4, 6], choro-
bę Leśniowskiego-Crohna, proces nowotworowy [5], gruźlicę.
OPIS PRZYPADKU
Chora E. K., lat 44 (nr hist. choroby 3262/97) została przeniesiona
z innego szpitala, w którym przebywała z powodu nagłego bólu w pra-
wej okolicy lędźwiowej, promieniującego do podbrzusza, oraz gorączki.
W wykonanej urografii stwierdzano prawostronne wodonercze ze znacz-
nym poszerzeniem górnego odcinka moczowodu oraz prawidłowy ob-
raz dróg moczowych po stronie lewej. Po przyjęciu do oddziału urolo-
gicznego utrzymywały się u chorej bóle w prawej okolicy lędźwiowej, nie
gorączkowała. W badaniu przedmiotowym wyczuwano twardy, bolesny
Ryc. 2. Ureteropielografia prawostronna
i słabo ruchomy opór na przestrzeni od prawej okolicy lędźwiowej do tale-
rza prawej kości biodrowej. Badanie usg wykazało prawostronne wodo-
nercze, złóg o średnicy ok. 1,5 cm w kielichu środkowym nerki prawej oraz
lito-torbielowatą zmianę długości 15 cm w przestrzeni zaotrzewnowej po
stronie prawej, sięgającą od wnęki nerkowej do miednicy. Wykonano ba-
danie CT jamy brzusznej, na podstawie którego rozpoznano powiększenie
prawej nerki z cechami zastoju w układzie kielichowo-miedniczkowym
oraz ropień mięśnia biodrowo-lędźwiowego prawego łączący się z mied-
niczką nerki prawej. W tym czasie chora zaobserwowała pneumaturię.
Wykonano ureteropielografię prawostronną, stwierdzając znaczne po-
szerzenie moczowodu prawego powyżej górnego brzegu stawu krzy-
żowo-biodrowego oraz przedostawanie się kontrastu do światła okręż-
nicy. Z odchyleń od stanu prawidłowego w badaniach laboratoryjnych
stwierdzano jedynie białko- i ropomocz w badaniu ogólnym moczu oraz
Staphylococcus aureus w badaniu bakteriologicznym moczu. Chorą opero-
wano. Cięciem Feya otworzono jamę brzuszną, stwierdzając obecność
nieruchomego, rozległego nacieku zapalnego obejmującego środkową
część okrężnicy wstępującej oraz górny i środkowy odcinek moczowodu.
Odpreparowano ściany jelita od nacieku i wykonano hemikolektomię pra-
wostronną. Stwierdzono zniszczenie i rozległy ubytek ściany moczowo-
du oraz prawostronne roponercze. Usunięto prawą nerkę wraz z odcin-
kiem zniszczonego moczowodu i martwiczo zmienionymi tkankami na-
cieku zapalnego. Przebieg pooperacyjny był niepowikłany. Wynik bada-
nia histopatologicznego wykazał (Ż 62197-810):
Nerka: Nephrolithiasis et pyelonephritis chronica focalis partim purulenta.
Jelito grube: Inflammatio fibrinoso-purulenta partim necroticans parietis in-
testini crassi partialis partim totalis cum ulceratione.
Węzły chłonne: Lymphonodulitis purulenta chronica reactiva.
OMÓWIENIE
Wydaje się, że w tym przypadku punktem wyjścia choroby była kami-
ca nerki i moczowodu powikłana infekcją i powstaniem nieswoistego rop-
nego stanu zapalnego w przestrzeni zaotrzewnowej, który przez ciągłość
objął ścianę okrężnicy wstępującej. W dalszym przebiegu doszło do prze-
bicia się ropnia do światła jelita.
Patognomonicznym objawem przetoki między układem moczowym
a przewodem pokarmowym jest pneumaturia, która u opisywanej chorej
pojawiła się po około 3 tygodniach trwania choroby. Leczenie operacyjne
jest leczeniem z wyboru w przypadku przetok moczowodowo-jelitowych.
O postępowaniu śródoperacyjnym decyduje stan nerek i stopień uszko-
dzenia moczowodu w okolicy przetoki. Zdrowa nerka lewa, prawostron-
ne roponercze oraz uszkodzenie ściany moczowodu na długim odcinku
zadecydowały o zakresie wykonanej przez nas operacji.

piśmiennictwo

  1. [1] Borówka, A., Romaszewski, W.: Dwa przypadki przetoki moczowodowo-jelito-
  2. wej. Urol. Pol. 1980, 33, 347-350.
  3. [2] Cirocco, W. C, Priolo, S. R., Golub, R. W.: Spontaneous ureterocolic f istula:
  4. a rare complication of colonic dinerticular disease. Amer. Surg. 1994, 60, 832-835.
  5. [3] Czaplicki, M., Malewski, A. W., Wierzbicki, Z.: Przetoka moczowodowa j el i-
  6. towa. Urol. Pol. 1990, 43, 61-64.
  7. [4] Krakowski,)., Bieda, ]., Płatek, K.: Przetoka moczowodowo-jelitowa po operacji
  8. ginekologicznej. Urol. Pol. 1986, 39,124-127.
  9. [5] Krzemiński, D., Mysiński, Z., Nalej, D.: Przetoka pęcherzowo-esicza w prze-
  10. biegu raka esicy jako problem diagnostyczny i leczniczy. Urol. Pol. 1997, 50, 368-
  11. 373.
  12. [6] Milewski, J. B., Borówka, A.: Przetoka moczowodowo-jelitowa, jako powikłanie
  13. po wycięciu nerki. Wiad. Lek. 1985, 38, 958-960.
  14. [7] Patii, K. P., Shetty, S. D., Anandan, N., Ibrahim, A.: Ureterocolicfistula due
  15. to impacted ureteric stone. Br. J. Urol. 1992, 70,332-333.
  16. [8] Wabik, I., Karski, A., Krakowski, J.: Guz zapalny pęcherza moczowego nacieka-
  17. jący otrzewną, jelito biodrowe, jelito ślepe i wstępnicę. Urol. Pol. 1991,44,266-268.
  18. [9] Wolski, Z., Górecki, R., Borówka, A., Gołębiewski, }:. Przetoka między pę-
  19. cherzem moczowym i wyrostkiem robaczkowym. Urol. Pol. 1991,44,183-185.