SPRAWOZDANIE Z POBYTU NAUKOWO-SZKOLENIOWEGO W KLINICE UROLOGII PIERWSZEGO WYDZIAŁU LEKARSKIEGO UNIWERSYTETU W PRADZE
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1998/51/2.

W dniach 2-15 listopada 1997 r. na zaproszenie prof. Jana Dvofaćka
przebywałem na stażu naukowo-szkoleniowym w Klinice Urologii
Pierwszego Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu im. Karola w Pradze.
Opiekunem mojego pobytu był dr hab. med. Ladislav Jarolim, który
jest uznanym autorytetem w operacjach wytwarzania zastępczego pęche-
rza jelitowego u kobiet, po cystektomii radykalnej z powodu naciekające-
go raka pęcherza moczowego.
Klinika znajduje się w centrum starej Pragi przy ulicy Kde Karlovu 6,
w kompleksie szpitali klinicznych różnych specjalności.
Jest to wolno stojący, nowoczesny, 5-piętrowy budynek, w którym le-
czonych jest 100 pacjentów.
Klinika jest całkowicie samodzielnym ośrodkiem leczniczym, wyposa-
żonym w aparaturę do badań rentgenowskich (z TK i angiografią), ultra-
sonograficznych, pracownie urodynamiczne, laboratorium analityczne,
pracownię histopatologiczną, gabinet internistyczny i pediatryczny. Le-
karze tych specjalności oraz anestezjolodzy są na etatach kliniki.
W klinice zatrudnionych jest 20 lekarzy specjalistów i specjalizujących
się w urologii, którzy prowadzą działalność leczniczo-naukową i dydakty-
czną, organizując kursy szkoleniowe, spotkania kliniczne (raz w tygodniu),
sympozja naukowe.
Pionierem czeskiej urologii i twórcą nowoczesnej kliniki praskiej był
jej pierwszy kierownik prof. Edward Hradec (1976-1986). Był on organi-
zatorem II Kongresu Europejskiego Towarzystwa Urologicznego. W 20 ro-
cznicę powstania nowej Kliniki Urologii zorganizowano 20 września
1996 roku Międzynarodowe Sympozjum Urologiczne, którego patro-
nem był prezydent Czech Vaclav Havel. W klinice od 1976 do 1996 roku
leczono 43 tysiące chorych. Ośrodek praski dysponuje własną stacją
dializ.
Dzień pracy rozpoczyna się odprawą lekarską prowadzoną przez pro-
fesora Dvofaćka, na której przedstawiana jest dokumentacja chorych ope-
rowanych w tym dniu, prezentowani są chorzy nowo przyjęci, a radiolog
zapoznaje zespół z wynikami badań obrazowych.
Zabiegi operacyjne rozpoczynają się o godz. 8.45, w pięciu salach opera-
cyjnych, endoskopowych i otwartych odbywa się także 20-30 sesji ESWL.
Głównymi kierunkami zainteresowania praskiej kliniki jest onkologia
urologiczna, zamiana płci w obu kierunkach, urologia dziecięca, operacje
rekonstrukcyjne dróg moczowych z zastosowaniem różnych odcinków
przewodu pokarmowego.
Sale endoskopowe są bardzo dobrze wyposażone, głównie w sprzęt fir-
my Olympus, funkcjonalnie zaprojektowane i urządzone, mają dobrej
klasy aparaturę rentgenowską.
Wszystkie zabiegi endoskopowe operator wykonuje pod kontrolą mo-
nitora. W salach endoskopowych wykonuje się również zabiegi z uży-
ciem lasera tradycyjnego (np. kłykciny kończyste) oraz holmium lasera
(łagodny przerost stercza). Jest to technika, dzięki której nie ma krwawie-
nia i otrzymuje się materiał do opracowania patomorfologicznego.
Zainteresowanie wzbudza leczenie nietrzymania moczu u kobiet i męż-
czyzn. Stosuje się okrężne ostrzy kiwanie kolagenem zwieracza zewnętrz-
nego cewki moczowej.
Od dwóch lat wykonuje się zabiegi laparoskopowe. Do głównych wska-
zań należy poszukiwanie niezstąpionych jąder oraz podwiązanie żył na-
siennych u chorych z żylakami powrózka nasiennego.
Spośród nowoczesnych technik leczenia kamicy układu moczowego
w klinice stosuje się metodę kruszenia kamieni falami generowanymi poza-
ustrojowo (ESWL). Złóg w moczowodzie kruszy się na drodze ureterosko-
pii przy użyciu aparatu Lithoclast. Nie stosuje się sonotrody. Po nieskutecz-
nym URS wykonuje się ureterolitotomię w tym samym znieczuleniu. W kli-
nice nie wykonuje się przezskórnego kruszenia kamieni metodą PCNL.
W klinice praskiej wykonano z dobrym efektem 36 zastępczych pęche-
rzy jelitowych u kobiet sposobem Pagano i Studera.
Przezotrzewnowe wycięcie nerki nowotworowo zmienionej wykony-
wane jest w sposób ogólnie przyjęty.
Prostatektomia radykalna poprzedzona jest śródoperacyjnym bada-
niem regionalnych węzłów chłonnych.
W operacyjnym leczeniu łagodnego przerostu stercza preferuje się meto-
dę Harris-Hryntschaka. Miałem okazję przedstawić sposób leczenia opera-
cyjnego dużych rozmiarów gruczolaka stercza metodą załonową, Pozapę-
cherzowa (Millina), nie wykorzystywaną w tutejszej klinice.
Urologia dziecięca to głównie leczenie spodziectwa prąciowego sposo-
bem onlay island flap, wierzchniactwa, odpływów wstecznych pęcherzowo-
moczowodowych sposobem Cohena lub endoskopowo wstrzyknięciami
kolagenu.
Klinika praska ma również wielkie doświadczenie, przede wszyst-
kim w osobie doc. R. Koćvary w leczeniu operacyjnym zwężeń cewki mo-
czowej. W leczeniu zwężeń cewki u mężczyzn, zwłaszcza rozległych,
nawrotowych, wykonuje się uretroplastykę z użyciem uszypułowanego
płatka napletka lub wolnego płata błony śluzowej policzka.
Na bloku operacyjnym panuje przyjemna atmosfera, powodowana
muzyką płynącą z dobrej klasy sprzętu nagłaśniającego.
Mój wyjazd był możliwy dzięki osobistym kontaktom kierowników
klinik praskiej i bydgoskiej, który mam nadzieję zapoczątkował stałą
współpracę i wymianę naukową pomiędzy naszymi ośrodkami.
Klinika Urologii w Pradze jest bardzo dobrym ośrodkiem, w którym za-
poznałem się z całością zagadnień diagnostycznych i leczniczych stoso-
wanych w urologii, tym atrakcyjniejszym, że znajduje się w jednym z naj-
piękniejszych miast Europy.