SPRAWOZDANIE Z SYMPOZJUM EUROPEJSKIEGO TOWARZYSTWA UROLOGICZNEGO W BRUKSELI, BELGIA 16-17 MAJA 1997 ROKU
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1998/51/1.

W dniach 16-17 maja 1997 roku w Brukseli odbyły się obrady Sym-
pozjum Europejskiej Fundacji Urologii ? Europejskiego Towarzystwa
Urologicznego. Europejska Fundacja Urologii jest jedną z agend Euro-
pejskiego Towarzystwa Urologicznego zajmującą się finansami Towa-
rzystwa. Dzięki środkom pochodzącym z Fundacji możliwe było za-
pewnienie wszystkim rezydentom z dziedziny urologii bezpłatnego
udziału w obradach Sympozjum. Dla pozostałych uczestników opłata
rejestracyjna wynosiła 580 guldenów holenderskich.
Przewodniczącym sympozjum był profesor Louis Denis z Antwerpii,
zaś głównym organizatorem profesor Claude Schulman z Brukseli. Ob-
rady Sympozjum odbywały się w Pałacu Kongresowym ? Palais des
Congres ? w centrum Brukseli. Honorowy patronat nad Sympozjum
objął król Belgów Albert II. Liczne sesje satelitarne towarzyszące Sym-
pozjum prowadzone były w hotelach: Windsor, Meridien, Hilton, Con-
rad i Sofitel Astoria. Oficjalnym językiem obrad był język angielski.
Program sympozjum podzielono na dwie główne części: szkolenio-
wą, która miała na celu przekazanie rezydentom i młodym urologom
gruntownej wiedzy dotyczącej głównych problemów nowoczesnej uro-
logii oraz część naukową, stawiającą sobie za cel przedstawienie naj-
ważnieszych osiągnięć urologii europejskiej w ostatnich latach.
W dniu poprzedzającym oficjalne otwarcie obrad odbyło się 4 Mię-
dzynarodowe Spotkanie Europejskiego Towarzystwa Rezydentów
w Dziedzinie Urologii (ESRU ? European Society of Residents in Uro-
logy). Przewodniczącym Towarzystwa jest profesor Scholz z Wiednia
(Austria). Spotkanie miało charakter warsztatów naukowych i poświę-
cone było głównie tematom z zakresu onkologii urologicznej oraz im-
potencji. Znani urolodzy europejscy, m.in. profesorowie: Jakse z Nie-
miec, Schroder z Holandii, Malmstróm ze Szwecji, Htiltl z Austrii prze-
kazywali najnowsze wiadomości dotyczące diagnostyki i leczenia raka
gruczołu krokowego, nowotworów pęcherza moczowego oraz nowo-
tworów jądra. Profesor Saenz de Tejada z Hiszpanii przybliżył zebra-
nym problematykę impotencji, zaś profesor Sylvester z Belgii poprowa-
dził wykład na temat praktycznego zastosowania badań statystycznych
w praktyce urologicznej.
Następnego dnia rozpoczęła się zasadnicza część sympozjum, w znacz-
nej części wypełniona wykładami znakomitych europejskich specjali-
stów w dziedzinie urologii: prof. Dohle z Rotterdamu, prof. Belgrano
z Włoch, prof. Van Cangh i prof. Schulmana z Belgii, prof. Teillac
z Francji i prof. Chapple z Wielkiej Brytanii. Wykłady odbywały się
w ramach Europejskiej Szkoły Urologii (ESU ? European School of
Urology) w sali plenarnej Pałacu Kongresowego. W sposób bardzo
przystępny i obrazowy omówiono następujące zagadnienia: spodziec-
two, orchidopeksja, żylaki powrózka nasiennego, plastyka miednicz-
ki nerkowej, leczenie gruczolaka stercza na drodze operacyjnej, Urete-
roskopia oraz plastyka cewki moczowej po urazach. Szczególną uwa-
gę zebranych zwrócił wykład profesora Schulmana, który uzmysło-
wił obecnym fakt całkowitej zmiany sposobu leczenia chorych cier-
piących z powodu łagodnego rozrostu stercza na przełomie lat 80-90.
Od tego czasu większość chorych leczona jest w zachodniej Europie
środkami farmakologicznymi (głównie lekami z grupy alfa-adrenoli-
tyków) albo też metodami mało inwazyjnymi, takimi jak hipertermia
i termoterapia, przezcewkowa ablacja igłowa (TUNA) gruczolaka ster-
cza, laseroterapia (VLAP, ILCP). W ciągu ostatnich dziesięciu lat
o 20% zmniejszyła się ilość chorych hospitalizowanych z powodu
gruczolaka stercza, o 40% spadła ilość otwartych operacji wykony-
wanych z tego powodu, ale też o 80% zwiększyła się liczba wizyt
u lekarza chorych cierpiących na łagodny rozrost stercza.
Według profesora Schulmana wskazaniem do przeprowadzenia elek-
troresekcji przezcewkowej stercza lub operacji otwartej (adenomekto-
mii) pozostaje zatrzymanie moczu, azotemia, nawracające infekcje dróg
moczowych i hematuria, a także obecność uchyków i kamieni w pęche-
rzu moczowym. Prelegent przytoczył dane z badań prowadzonych
w Stanach Zjednoczonych, według których w czasie elektroresekcji prze-
zcewkowej wycina się średnio 22 gramy tkanki gruczolaka, lecz w pry-
watnych gabinetach jedynie 12 gramów. Powikłania śmiertelne po za-
biegu występują u 1% chorych, u 2-4% dochodzi do nietrzymania mo-
czu, zaś u kilku do kilkunastu procent chorych rozwija się zakażenie
układu moczowego. Podkreślił też, iż u ponad 17% chorych operowa-
nych tym sposobem w ciągu 8 lat po zabiegu przeprowadzana jest kolej-
na operacja z powodu utrzymujących się trudności w oddawaniu mo-
czu. Wskazaniem do wykonania otwartej adenomektomii jest, według
profesora Schulmana, duża objętość gruczolaka, zwłaszcza u chorego
w młodszym wieku. Wykład uzupełniony został filmem nakręconym
przed 20 laty przedstawiającym etapy adenomektomii wykonywanej
sposobem Hryntschaka przez profesora Gregoira.
Z dużym zainteresowaniem spotkał się również wykład profesora
Teillaca z Paryża na temat zastosowania ureteroskopii. Autor zwrócił
uwagę na fakt, iż obecnie stale rozszerzają się wskazania do przepro-
wadzania tego rodzaju zabiegów. Poza typowym zastosowaniem
ureteroskopii, u chorych z kamicą moczowodową coraz szerzej sto-
suje się tę metodę w celu diagnostyki i leczenia zwężeń moczowo-
dów, a także w diagnostyce przyczyn wodonercza. Profesor Teillac
uważa, iż w przypadku zwężenia moczowodu należy wykonać po-
dłużne nacięcie jego ściany: na powierzchni tylno-bocznej jeśli zwęże-
nie dotyczy górnego odcinka moczowodu lub na powierzchni przed-
nio-przyśrodkowej w przypadku zwężeń dolnego odcinka moczowo-
du. Nigdy, oczywiście, nie nacina się ściany moczowodu w miejscu
jego skrzyżowania z naczyniami biodrowymi. W czasie zabiegu wy-
konywanego na drodze ureteroskopii zawsze należy dysponować pod-
glądem rentgenowskim, który pozwoli objąć cały układ moczowy,
wskazane jest również dysponowanie torem wizyjnym. Przed wpro-
wadzeniem ureteroskopu autor zawsze rozszerza ujście pęcherzowe
moczowodu za pomocą cewnika lub balonu, zwykle o 2 stopnie Char-
riera więcej niż wynosi średnica ureteroskopu. Profesor ocenił, iż za-
biegi wykonywane tą metodą zakończyły się powodzeniem u 96%
chorych, lecz powikłania wystąpiły u 12%.
Pozostałą część pierwszego dnia Sympozjum wypełniły prowadzo-
ne jednocześnie minisympozja organizowane przez sponsorów Euro-
pejskiego Towarzystwa Urologicznego firmy Merck, Hoechst, Take-
da, Bard, Schering Plough i Synthelabo. Zróżnicowana tematyka tych
spotkań naukowych obejmowała nowe perspektywy leczenia łagod-
nego rozrostu stercza, sposoby leczenia raka prostaty (kriochirurgia,
brachyterapia, radioterapia, leczenie hormonalne, radykalne leczenie
chirurgiczne), niechirurgiczne metody leczenia wysiłkowego nietrzy-
mania moczu u kobiet oraz problem szerszego zastosowania terapii
hormonalnej w celu leczenia raka stercza oraz stanów przedrakowych
po roku 2000.
W czasie kolejnego spotkania przedstawiono zalety i możliwości
korzystania z serwisu urologicznego Uroweb, dostępnego dla użyt-
kowników internetu. Podkreślono wielkie możliwości informacyjne
i edukacyjne tego sposobu komunikowania się urologów. Uroweb jest
oficjalnym programem internetowym Europejskiego Towarzystwa
Urologicznego. Stale uaktualniany, zawiera wiadomości o bieżących
wydarzeniach w urologii europejskiej i światowej, sprawozdania
z kongresów i inne istotne informacje. Obecnie zawiera on między
innymi całościowe reprodukcje 50 wybranych plakatów prezentowa-
nych w czasie obrad Kongresu Europejskiego Towarzystwa Urologicz-
nego w Paryżu w 1996 r. Podobne prezentacje przewidziane są w związ-
ku z następnym Kongresem EAU w Barcelonie w roku 1998. Adres
internetowy sieci brzmi: http://www.bpc.nl/uroweb/.
Ostatniego dnia obrad, w sobotę, prezentowane były wybrane pra-
ce naukowe zaliczone przez organizatorów do największych osiągnięć
urologii europejskiej w ostatnich latach. Poszczególne wystąpienia
zgrupowano w dwu sesjach naukowych.
W czasie pierwszej z nich poruszano zagadnienia dotyczące postę-
powania w przypadku trudności w oddawaniu moczu, nowych tech-
nik chirurgicznych oraz urologii pediatrycznej. Wystąpienia obejmo-
wały więc szeroki zakres tematów i traktowały między innymi o za-
stosowaniu przezskórnej nefrolitotomii (prof. Nagy z Węgier), lecze-
niu łagodnego rozrostu stercza za pomocą energii laserowej (prof.
Anson z Wielkiej Brytanii), zastosowaniu waporyzacji w leczeniu gru-
czolaka stercza (prof. Gallucci z Włoch), ocenie ryzyka zatoru gazo-
wego w czasie zabiegów laparoskopowych (prof. O’Sullivan z Wiel-
kiej Brytanii) i wiele innych. Uwagę zwracało wystąpienie profesora
Borkowskiego z Warszawy na temat zastosowania płata pęcherza
moczowego w celu rekonstrukcji wrodzonej aplazji pochwy.
Druga sesja naukowa poświęcona była zagadnieniom onkologii uro-
logicznej, zaś zdecydowana większość prezentowanych prac oparta
była na wynikach badań podstawowych w dziedzinie genetyki i im-
munologii.
Doktor Kuczyk z Hanoweru (Niemcy) przedstawił wyniki badań
prowadzonych w Klinice kierowanej przez profesora Jonasa, dotyczą-
cych występowania zaburzeń w obrębie genu p53 u chorych, u któ-
rych wykryto obecność przedinwazyjnego raka jądra (carcinoma in situ).
Dotychczasowe doniesienia dotyczące istotności zmian, do których do-
chodzi w obrębie genu p53 i ich wpływu na pojawienie się nowotwo-
ru jądra nie potwierdzały tej hipotezy. Autorzy przedstawianej pracy
wykryli obecność mutacji w obrębie genu p53 w komórkach raka
przedinwazyjnego (CIS) u 12 spośród 18 badanych chorych. Jest to
pierwsze doniesienie jasno potwierdzające obecność mutacji w obrę-
bie łańcucha aminokwasów należących do genu p53 u chorych, u któ-
rych wykryto komórki raka przedinwazyjnego jądra.
Kolejne wystąpienie oparte na badaniach z zakresu genetyki doty-
czyło istotności występowania genu nm23-Hl u chorych na nowotwo-
ry nerek w odniesieniu do przewidywanej inwazyjności guza. Do-
tychczasowe badania pozwalały przypuszczać, iż obecność genu nm23
odgrywa istotną rolę w hamowaniu przerzutów u chorych na raka
nerki. Profesor Herak Bosnar i wsp. z Zagrzebia w Chorwacji ocenili
na podstawie badań 50 fragmentów guzów nowotworowych nerek, iż
obecność genu nm23-Hl nie wpływa na inwazyjność nowotworu ner-
ki i w związku z tym nie może być wykorzystywana w celu progno-
zowania szybkości rozwoju procesu nowotworowego.
Doktor Zlotta przedstawił niezwykle istotne wyniki badań prowa-
dzonych w Klinice Urologii Erasme University Hospital w Brukseli
kierowanej przez profesora Schulmana. Oceniano odpowiedź immu-
nologiczną u chorych na nowotwór pęcherza moczowego leczonych
dopęcherzowym! instylacjami z BCG. Po 6-tygodniowej kuracji z uży-
ciem szczepu pasteurowskiego BCG badano u chorych odpowiedź lim-
focytarną oraz produkcję interleukiny-2 i interferonu-gamma w od-
powiedzi na działanie szczepionki BCG. Wykryto, iż po 6 miesiącach
od zakończenia leczenia wartości świadczące o zwiększeniu prolife-
racji limfocytów obniżają się do poziomu stwierdzanego przed roz-
poczęciem leczenia. U chorych, u których zastosowano drugą serię wle-
wek dopęcherzowych z BCG z powodu wykrycia wznowy guza pę-
cherza moczowego obserwowano kolejny wzrost proliferacji limfocy-
tów, świadczący o ponownym zwiększeniu odporności immunologicz-
nej. Autorzy uważają, iż kuracja z użyciem instylacji dopęcherzowych
z BCG przynosi jedynie kilkutygodniowy wzrost odpowiedzi immu-
nologicznej, który jednak wygasa przed upływem 6 miesięcy od za-
kończenia kuracji. Na podstawie uzyskanych wyników opowiadają
się za utrzymaniem leczenia wlewkami dopęcherzowymi z BCG przez
czas dłuższy niż kilka tygodni. Dokładne określenie terminów kolej-
nych wlewek oraz długości trwania leczenia w odniesieniu do uzy-
skiwanych poziomów wzrostu proliferacji limfocytów wymaga jed-
nak dalszych badań.
Sympozjum Europejskiego Towarzystwa Urologicznego zakończyła
dyskusja okrągłego stołu dotycząca roli urologa w XXI wieku. Prowa-
dzący dyskusję profesor Vela Navarrete z Hiszpanii zauważył, iż uro-
logia działająca już 100 lat jako samodzielna specjalność medyczna wcho-
dzi w XXI wiek z dobrze opracowanymi strategiami rozwoju.
Nowe stulecie wymagać jednak będzie szczególnie starannej tro-
ski o pacjenta, z użyciem wszystkich dostępnych metod diagnostyki
i leczenia. Urologia wymagać więc będzie wciąż ogromnej aktywności
chirurgicznej, przy jednoczesnym kompleksowym wykorzystaniu moż-
liwości metafilaktyki schorzeń układu moczowo-płciowego na podsta-
wie znajomości mechanizmów zaburzeń metabolicznych.
Kolejne wielkie spotkanie urologów europejskich odbędzie się w Bar-
celonie w marcu 1998 roku, gdzie odbędą się obrady XIII Kongresu
Europejskiego Towarzystwa Urologicznego.