PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

WSPÓŁCZESNA OCENA WYNIKÓW LECZENIA OPERACYJNEGO ŁAGODNEGO ROZROSTU STERCZA - ZASADY ORAZ PRÓBA ZASTOSOWANIA W MATERIALE WŁASNYM
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1996/49/1.

autorzy

Piotr Dobroński, Andrzej Borkowski
Z Katedry i Kliniki Urologii Akademii Medycznej w Warszawie.
Kierownik Kliniki: Prof. drhab. n. med. Andrzej Borkowski.

słowa kluczowe

stercz gruczolak leczenie operacyjne wyniki

streszczenie

Przedstawiono zasady oceny wyników leczenia operacyjnego ła-
godnego rozrostu stercza zalecane przez działający pod patronatem
WHO International Consultation On Benign Prostatic Hyperpla-
sia(BPH). Zgodnie z tymi wytycznymi poddano prospektywnej ocenie
leczonych operacyjnie w ciągu jednego roku (adenomektomią otwar-
tą i elektroresekcją przezcewkową) 103 chorych z łagodnym rozro-
stem stercza. Analizy dokonano w oparciu o International Prostate
Symptom Score (I-PSS), współczynnik samooceny jakości życia (QOL),
urofluometrię (Qmax) i wielkość stercza (V), a także dodatkowo zale-
ganie moczu w pęcherzu po mikcji (R) - przed i w 3 miesiące po zabie-
gu. Porównano grupę leczoną w okresie całkowitego zatrzymania mo-
czu z grupą bez zatrzymania moczu, a także porównano wyniki dla '
obu metod leczenia.

WSTĘP


W Klinice Urologii Akademii Medycznej w Warszawie od września 1993 roku

wprowadzono I-PSS (International Prostate Symptom Score, S) oraz skojarzony z nim współczynnik samooceny jakości życia (Quality of Life Index, QOL, L) jako nowe narzędzia oceny wstępnej chorych z łagodnym rozrostem stercza. Są one zalecane przez zwoływany od 3 lat pod patronatem WHO, a obradujący co- rocznie w Paryżu, International Consultation on Benign Prostatic Hyperplasia (BPH) jako obowiązkowe (12).


W ocenie wstępnej wszystkich chorych podejrzewanych o gruczolak stercza należy przeprowadzić także:


?wywiad,


?badanie przedmiotowe z badaniem per rectum oraz badaniem neurolo- gicznym,


?badanie ogólne moczu,


?ocenę czynności nerek na podstawie oznaczenia poziomu kreatyniny w surowicy.


Drugą grupę badań stanowią metody zalecane, tzn. takie, które mają udowo- dnioną wartość w odniesieniu do większości pacjentów. Są to:


?maksymalny przepływ cewkowy (Qmax) oznaczany w czasie urofluo- metrii, najlepiej na podstawie co najmniej 2 badań i dla objętości mikcji powyżej 150 ml,


?ilość moczu zalegającego w pęcherzu po mikcji®. W trzeciej grupie badań znalazły się badania dodatkowe:


?mikcjometria (PR) tj. urodynamiczne badanie stosunku ciśnienia do przepływu zalecane dla chorych, u których badania z dwu poprzednich grup nie przemawiają jednoznacznie za przeszkodą podpęcherzową, a szczególnie w przypadku planowanego leczenia operacyjnego. Pozwala ono na odróżnienie osłabionej funkcji wypieracza od przeszkody podpę- cherzowej i jest najważniejsze w tej grupie badań,


?oznaczenie PSA,


?określenie wielkości stercza za pomocą przezodbytniczej lub przezbrzu- sznej ultrasonografii,


?urografia (badanie zalecane u chorych z czynnym zakażeniem dróg moczowych lub zakażeniem w wywiadzie, krwiomoczem lub krwinko- moczem, kamicą moczową w wywiadzie, po przebytych zabiegach na układzie moczowo-płciowym oraz z niewydolnością nerek, aczkolwiek w tym przypadku częściej zalecana jest ultrasonografia) ? cystoskopia, W grupie tej znalazły się także zwykle nie zalecane w typowych przypadkach badania takie jak:


?profilometria ciśnień w cewce,


?Cystografia mikcyjna,


?elektromiografia zwieracza zewnętrznego.


Wynik wstępnej oceny można przedstawić w skrótowej formie wzoru : S (0- 35), L (0-6), Q (ml/sec), R (ml), V (ml lub gram), PQ(cm H20 w czasie Qmax). Próby obiektywizacji dolegliwości subiektywnych chorych z łagodnym przero- stem stercza i sprowadzenia ich do pewnego systemu punktacji (czyli tzw. score ? suma punktów) datują się od pracy Boyarsky’ego z 1976 r. (3), poprzez score Madsen-Iversen (9) i Maine Medical Assessement Program (MMAP) (6, 7) do sześcio- i siedmiopunktowych systemów Amerykańskiego Towarzystwa Urologicz- nego (AUA-6 i AUA-7) (1). Wielu innych autorów, a także firm farmaceutycznych tworzyło różne systemy oceny punktowej dla potrzeb własnych badań (8,11). International Prostate Symptom Score (I-PSS) powstał na bazie systemu AUA- 7(1). Zbudowany jest z 7 pytań dotyczących zarówno objawów podrażnienia jak i przeszkodowych, którym przyporządkowuje oceny od 0 do 5 punktów w zależ- ności od ich natężenia, a więc ostateczna suma wynosi od 0 do 35 punktów. Test ten oceniany jest jako wiarygodny pod względem współczynnika spójności we- wnętrznej u Cronbacha (5, 10), powtarzalności oraz skojarzenia z ogólną samo- oceną pacjentów dotyczącą zaburzeń w oddawaniu moczu (10). U tych samych chorych koreluje on także dobrze z wynikami uzyskanymi przy pomocy syste- mów punktacji Boyarsky’ego, Madsen-Iversen i MMAP (2). Wreszcie współ- czynnik zdolności oddzielenia chorych z BPH od zdrowych pacjentów w grupie kontrolnej przy zastosowaniu I-PSS jako narzędzia diagnostycznego jest wysoki i wynosi 0,87 (10). Opierając się na zachęcających opiniach o stosowaniu I-PSS w praktyce klinicznej, przetłumaczyliśmy oryginalny formularz I-PSS oraz for- mularz samooceny jakości życia (QOL-score) z języka angielskiego na polski.


Od 1 października 1992 r. wprowadziliśmy je do praktyki klinicznej w celu oceny przedoperacyjnej i oceny wyników leczenia chorych z BPH, a także określenia ich wartości w konkretnych warunkach kliniki urologii w Polsce. Oba formularze przedstawia tabela I.


MATERIAŁ I METODA


W analizie wyników leczenia uwzględniono 103 z 213 chorych z gruczola- kiem stercza, którzy w okresie od 1 października 1992 r. do 1 października 1993 r. w Klinice Urologii Akademii Medycznej w Warszawie zostali poddani pro- spektywnie ocenie wstępnej i byli leczeni operacyjnie. Pozostali chorzy nie zgło- sili się na badanie kontrolne w 3 miesiące po zabiegu. Średni wiek chorych wyno- sił 67,8 lat (57 do 85). Z badania wykluczono w fazie wstępnej chorych:


?poniżej 50 roku życia,


?którzy przebyli uprzednio zabiegi na sterczu (TURP, adenomektomia, termo terapia),


?ze zwężeniem cewki moczowej lub szyi pęcherza moczowego,


?z rakiem stercza,


?ze źle regulowaną cukrzycą i neuropatią,


?ze schorzeniami neurologicznymi,


?z urazem miednicy w wywiadzie lub przebytym w jej obrębie zabie- giem chirurgicznym,


?stosujących leki o silnym wpływie na funkcję pęcherza moczowego.


Pytania z I-PSS i pytanie o ocenę jakości życia były zadawane według formu- larza przez lekarza prowadzącego w czasie zbierania wywiadu. Część formula- rzy była wypełniona samodzielnie przez chorych. W analizowanej grupie 32 ze 103 pacjentów było operowanych w okresie całkowitego zatrzymania moczu, pozostali chorzy (71) mieli przed zabiegiem określony I-PSS i oznaczony maksy- malny przepływ cewkowy (Qmax) w czasie urofluometrii. Do analizowanej gru- py nie włączano chorych o objętości mikcji znacznie poniżej 150 ml w czasie badania. .Wielkość stercza określano przy pomocy przezbrzusznej ultrasonogra- fii wykonywanej aparatem Sonoline ŚL-1 firmy Siemens przy użyciu głowicy 3,5 MHz tej samej firmy. Została ona wyrażona jako powierzchnia największego prze- kroju stercza w mm2, czyli iloczyn największej szerokości i wysokości stercza w milimetrach. Wszyscy badani mieli także oznaczane ultrasonograficznie przy użyciu tego samego aparatu zaleganie moczu po mikcji, (z wyłączeniem ? ozna- czenia zalegania przed zabiegiem u chorych z zatrzymaniem moczu). Wielkość zalegania określano korzystając z automatycznej komputerowej funkcji matema- tycznej ultrasonografu. Spośród 103 analizowanych chorych 49 (47,6%) zostało poddanych elektroresekcji przezcewkowej gruczolaka stercza, a 54 (52,4%) ope- racji otwartej, w tym 4 (41,7%) ? adenomektomii sposobem Millina, a ll 10,7%) adenomektomii przezpęcherzowej. W grupie 32 chorych z całkowitym zatrzy- maniem moczu 11 (34,4%) poddano elektroresekcji przezcewkowej, a 21 (65,6%) operacji otwartej, w tym 19 (59,4%) adenomektomii sposobem Milina i 2 (6,2%) adenomektomii przezpęcherzowej. W grupie 71 chorych bez zatrzymania moczu 38 (53,5%) poddano TURP, a 33 (46,5%) operacji otwartej, w tym 24 (33,8%) adenomektomii sposobem Millina i 9 (12,7%) adenomektomii przezpęcherzowej (tab. II).


Zarówno operacje otwarte jak elektroresekcje przezcewkowe były wykonywa- ne przez różnych lekarzy.


Wszystkie powyższe dane, tj. imię i nazwisko chorego, numer historii choroby, wiek, rodzaj i data zabiegu, I-PSS (S) z uwzględnieniem poszczególnych pytań, QOL, maksymalny przepływ cewkowy (Qmax ), wielkość stercza (V) oraz wielkość zalegania moczu po mikcji® przed zabiegiem wraz z datą badania kontrolnego po 3 miesiącach są umieszczane na specjalnej karcie kontrolnej oraz w formie wzoru S-, L-, Q-, V-, R- w karcie informacyjnej i historii choroby. W 3 miesiące po zabiegu oceniano ponownie I-PSS, QOL, wykonywano tym samym ultrasonografem kontrolną ultrasonografię w celu oznaczenia wielkości stercza i zalegania moczu po mikcji oraz u 86 pacjentów oznaczono maksymalny prze- pływ cewkowy. Pozostali chorzy nie zgłosili się na badanie urofluometryczne.


WYNIKI


Analizę wyników leczenia przeprowadzono w oparciu o wytyczne opracowa- ne przez obradujący w 1993 r. International Consultation on Benign Prostatic Hyperplasia (12). Zgodnie z nimi ocenie poddano 4 parametry : I-PSS, QOL, Qmax oraz wielkość stercza (V). Ponieważ ilość zalegającego moczu po mikcji nie jest wielkościąo dobrej powtarzalności, zależy głównie od obniżonej kurczli- wości wypieracza, nie koreluje dobrze z nasileniem dolegliwości ani wynikami badań urodynamicznych (4,11), a ponadto zastosowanie zbyt wielu parametrów utrudnia praktyczną ocenę, zrezygnowano z jego wykorzystania w analizie wyni- ków w naszej pracy, pomimo iż parametr ten był badany zarówno przed jak i pooperacyjnie. Jest on omówiony dodatkowo i osobno. W ocenie poszczególnych parametrów przyjęto czterostopniową skalę ocen.


Wyniki oceniano jako bardzo dobry, dobry, średni lub zły (tab. III)


Wartości różnicujące oraz wymagane wielkości stosunku pooperacyjnego do przedoperacyjnego dla poszczególnych parametrów przedstawia tabela IV. Ostateczny, końcowy efekt leczenia klasyfikowano jako skuteczny (bardzo dobry i dobry) lub nieskuteczny (średni i zły), na podstawie kombinacji ocen poszcze- gólnych parametrów według zasad przedstawionych w tabeli V.


W ocenianej grupie waga resekowanego gruczolaka wynosiła 10-220g, w gru- pie bez zatrzymania moczu średnio 54g, a w grupie z zatrzymaniem moczu 70g.


W grupie leczonej elektroresekcją przezcewkową średnia waga gruczolaka wy- nosiła 28,4g (10-80g), natomiast w grupie leczonej metodą otwartą 71,6g (20- 220g)


PORÓWNANIE GRUPY LECZONEJ W OKRESIE


CAŁKOWITEGO ZATRZYMANIA MOCZU I BEZ ZATRZYMANIA MOCZU I-PSS


Przed operacją minimalna wartość I-PSS w grupie bez zatrzymania moczu wynosiła 15, maksymalna 33, a średnia 20,5 punktu. Po zabiegu minimalna war- tość I-PSS wynosiła 0, maksymalna 15, a średnia 3,5 punktu. Opierając się na wyżej przedstawionych zasadach w grupie chorych bez zatrzymania moczu oce- niono zarówno I-PSS pooperacyjny jak i stosunek I-PSS pooperacyjnego do przedoperacyjnego. Stosując ten parametr uzyskano wynik bardzo dobry u 61 (85,9%) chorych, u 8 (11,3%) chorych wynik oceniono jako dobry i u 2 (2,8%) jako średni. W grupie tej nie było chorych ze złym wynikiem ocenianym metodą I-PSS. W grupie z zatrzymaniem moczu dokonywano oceny w oparciu o I-PSS pooperacyjny i uzyskano następujące wyniki: bardzo dobry u 27 (84%) chorych, dobry u 4 (12,5%). I-PSS pooperacyjny wyniósł 15 pkt. u jednego chorego (3,1 %) i został oceniony jako wynik średni. W tej grupie także nie było wyników złych.


WSPÓŁCZYNNIK SAMOOCENY JAKOŚCI ŻYCIA (QOL)


W ocenianej grupie chorych przedoperacyjny współczynnik samooceny jako- ści życia QOL wynosił 2-6 pkt., średnio 4,7 pkt., a pooperacyjny odpowiednio 0- 5 pkt. i 1,2 pkt. W grupie z zatrzymaniem moczu przedoperacyjny QOL wynosił 3-6 pkt., średnio 5,3 pkt. oraz pooperacyjnie 0-3 pkt., średnio 1 pkt. Ocena wyni- ków leczenia w grupie chorych bez zatrzymania moczu na podstawie współczyn- nika samooceny jakości życia QOL wyglądała następująco: wynik bardzo dobry u 43 (59%) chorych, dobry u 17 (23,9%) chorych, średni u 9 (12,7%) chorych i zły u 3 (4,2%) chorych. W grupie chorych z całkowitym zatrzymaniem moczu wynik bardzo dobry uzyskano u 24 (75%) chorych, wynik dobry u 6 (18,7%) chorych oraz wynik średni u 2 (6,2%) chorych. W ocenie tej grupy przy zastoso- waniu QOL nie zanotowano wyników złych.


MAKSYMALNY PRZEPŁYW CEWKOWY (QMAX)


Wartości maksymalnego przepływu cewkowego Qmax w grupie bez zatrzy- mania moczu przed operacją wynosiły 2,8-20 ml/sec, średnio 9,2 ml/sec. Po le- czeniu w grupie bez zatrzymania moczu wynosiły 3,7-50,6ml/sec, a w grupie z zatrzymaniem moczu 4,4-36,8ml/sec, w obu grupach średnio 20,6ml/sec. Ocenę skuteczności leczenia w oparciu o ten parametr poddano 57 z 71 chorych z grupy bez zatrzymania moczu oraz u 29 z 32 chorych w grupie z zatrzymaniem moczu, u których udało się wykonać pooperacyjną urofluometrię. Wynik bardzo dobry uzyskano u 30 (52,6%) chorych bez zatrzymania moczu i 15 (51,7%) chorych w grupie z zatrzymaniem moczu. Wynik dobry uzyskano u 15 (26,3%) chorych bez zatrzymania moczu i u 10 (34,5%) chorych z zatrzymaniem moczu, natomiast średni odpowiednio u 1 (1,8%) i 3 (10,3%) chorych. Wynik zły pod względem Qmax uzyskano u 11 (19,3%) chorych w grupie bez zatrzymania moczu i u jed- nego chorego (1,8%) w grupie z zatrzymaniem moczu.


WIELKOŚĆ STERCZA (V)


W całej grupie wielkość stercza przed zabiegiem wynosiła 832-5760 mm2, średnio 2761 mm2, w grupie z zatrzymaniem moczu odpowiednio 1400-5760 mm2, średnio 3096 mm2. Po zabiegu w całej grupie wielkość stercza wynosiła 884-3600 mm2, średnio 1903 mm2, a w grupie z zatrzymaniem moczu odpowie- dnio 1152-3600 mm2, średnio 2122 mm .


W grupie chorych bez zatrzymania moczu uzyskano 19 (26,8%) wyników bar- dzo dobrych, 22 (30,9%) wyników dobrych, 10 (14,1%) wyników średnich 20 (28,2%) wyników złych, przy czym 5 spośród tych chorych prezentowało w usg obraz loży po gruczolaku stercza.


W grupie z zatrzymaniem moczu 12 (37,5%) chorych zostało ocenionych jako wynik bardzo dobry, 10 (31,2%) jako dobry, 3 (9,4%) jako średni i 7 (21,9%) jako zły, przy czym w tej ostatniej grupie 2 chorych miało obraz loży w badaniu usg.


ZALEGANIE MOCZU PO MIKCJI®


Średnie zaleganie moczu w pęcherzu moczowym po mikcji przed leczeniem w grupie bez zatrzymania moczu (parametru tego nie określano w grupie z za- trzymaniem moczu przed zabiegiem) wynosiło 185,6 ml (0-592 ml). U 9 (8,7%) chorych zaleganie było mniejsze niż 30 ml, w tym nie stwierdzono zalegania lub określono je jako “ślad” u 6 (5,8%) chorych. Zaleganie po zabiegu w całej grupie wynosiło 0-240 ml, w grupie bez zatrzymania moczu średnio 16,7 ml, natomiast w grupie z zatrzymaniem moczu średnio 25 ml. U 80 (77,6%) wszystkich cho- rych zaleganie po mikcji było mniejsze niż 30 ml, w tym w grupie bez zatrzyma- nia moczu u 55 (77,4%) i w grupie z zatrzymaniem moczu u 25 (78,1%).


Z powyższej grupy 80 chorych u 66 (64%) wszystkich chorych nie stwierdzo- no po zabiegu zalegania moczu lub określono je jako “ślad”, z tego w grupie bez zatrzymania moczu u 44 (62%) i u 22 (65,6%) chorych w grupie z całkowitym zatrzymaniem moczu. Stosunek pooperacyjnego do przedoperacyjnego zalegania moczu wynosił od 0 do 160% a, średnio 10,9% w grupie bez zatrzymania moczu. W tabeli VI przedstawiono zmiany średnich wartości poszczególnych parame- trów i ich rozpiętości przed i po leczeniu w obu grupach łącznie.


OCENA KOŃCOWA


Analizując cztery powyżej omówione parametry (bez R) według przedstawio- nych w tabeli V zasad uzyskano następujące końcowe wyniki w grupie bez za- trzymania moczu: bardzo dobrych 38 (53,5%), dobrych 31 (43,7%), średnich 1 (1.4%) i złych 1 (1,4%). W grupie z zatrzymaniem moczu natomiast 23 (71,9%) wyników bardzo dobrych i 9 (21%) dobrych. W grupie tej nie było wyników średnich i złych. Wyniki końcowe oraz uzyskane na podstawie poszczególnych parametrów w obu grupach przedstawiają tabele VII i VIII. PORÓWNANIE WYNIKÓW W GRUPIE CHORYCH


LECZONYCH ELEKTRORESEKCJĄ PRZEZCEWKOWĄ


I METODĄ OTWARTĄ


W tabeli IX przedstawiono porównanie wielkości poszczególnych ocenianych parametrów w obu grupach przed i po zabiegu.


Średnie wartości zarówno I-PSS jak i QOL były niższe po zabiegu w grupie leczonej metodą otwartą. Zmiany średniego maksymalnego przepływu cewko- wego wyglądały w obu grupach podobnie. Zmniejszenie średniej wielkości ster- cza było wyraźne w grupie leczonej metodą otwartą, natomiast słabo wyrażone w grupie leczonej TURP.


Porównanie ostatecznych wyników w obu grupach wykazało 100% skutecz- ność zabiegów otwartych (81,5% wyników bardzo dobrych i 18,5% wyników dobrych) oraz 96% skuteczność TURP (36,7% wyników bardzo dobrych i 59,3% wyników dobrych).


W grupie leczonej elektroresekcją przezcewkową 4% zabiegów oceniono jako nieskuteczne (2% wyników średnich i 2% wyników złych). Analizując I-PSS uzyskano podobny rozkład odsetkowy uzyskanych wyników, natomiast zaobser- wowano różnice dla obu grup w ocenie pozostałych parametrów.


Wyraźna różnica dotyczyła odsetka ocen bardzo dobrych: dla współczynnika samooceny jakości życia – 81,5% w grupie leczonej metodą otwartą i 44,9% w grupie leczonej TURP, dla Qmax w grupie leczonej metodą otwartą 65,9%, a w grupie leczonej TURP -38,5%, przy czym w tej ostatniej uzyskano 23% wyników złych. Także ocena na podstawie wielkości stercza wykazała rozbieżności pomię dzy oboma grupami, z odsetkiem wyników bardzo dobrych wynoszącym 46,3% w grupie leczonej metodą otwartą do 40,8% wyników złych w grupie leczonej TURP.


Biorąc pod uwagę wyjściową wielkość stercza w USG nie wykazano znaczą- cych różnic w ocenie wyników leczenia elektroresekcją przezcewkową. Przyjęli- śmy podział na grupy wielkości stercza co 500 mm , a uzyskane wyniki przedsta- wiono w tabeli XII.


OMÓWIENIE I DYSKUSJA


Nie wykazano znaczących różnic w wynikach pomiędzy grupą leczoną w okresie całkowitego zatrzymania moczu a grupą bez zatrzymania moczu z wyjątkiem wyższego odsetka wyników bardzo dobrych w kategorii QOL w grupie z zatrzy- maniem moczu. Zastosowanie I-PSS dało najwyższy odsetek wyników bardzo dobrych w obu grupach.


Dla obu metod leczenia uzyskano podobny odsetek zabiegów skutecznych: dla TURP – 96%, dla operacji otwartych 100%, a pooperacyjne średnie wartości I PSS, QOL i Qmax w obu grupach mieszczą się w granicach wyników ocenia- nych jako bardzo dobre. Ocena na podstawie I-PSS w obu metodach leczenia operacyjnego potwierdza ich wysoką skuteczność, z niewielką przewagą w gru- pie wyników bardzo dobrych dla operacji otwartych. Rozważając kryterium współ- czynnika samooceny jakości życia QOL stwierdzono wyższy odsetek zabiegów skutecznych w grupie leczonej operacyjnie w stosunku do grupy leczonej TURP, przy czym różnica ta jest wyraźna dla wyników bardzo dobrych: 81,5% vs 44,9%, co nie korelowało z I-PSS.


WNIOSKI


1.Wyniki uzyskane za pomocą I-PSS i QOL, tj. kryteriów subiektywnych nie korelowały ze zmianami wielkości stercza i ze zmianami maksymalnego prze- pływu cewkowego, tj. kryteriów obiektywnych.


2.Ocena za pomocą skojarzonego z I-PSS współczynnika jakości życia QOL wykazała wyższy odsetek wyników bardzo dobrych w grupie chorych leczonych w okresie całkowitego zatrzymania moczu, co można tłumaczyć efektem “uwol- nienia od cewnika”.


3.Ultrasonograficzna ocena zmian wielkości stercza wykazała duży odsetek zabiegów nieskutecznych (wynik średni i zły) w grupie leczonej TURP, co może wynikać z jednej strony z zakresu wykonywanej elektroresekcji i doświadczenia operatora, z drugiej zaś z mniejszej dokładności przezbrzusznego USG w po- równaniu z badaniem transrektalnym w ocenie często niewielkich zmian wymia- rów stercza. Dodatkowym zagadnieniem jest utrudnienie oceny rzeczywistej wiel- kości stercza w dwu płaszczyznach przez obecność loży po gnuczolaku. Dążąc do dokładniejszej oceny wielkości stercza w chwili obecnej oceniamy w naszej klinice objętość stercza na podstawie jego trzech największych wymiarów ozna- czonych w badaniu sondą transrektalną.


4.Wartość I-PSS, odzwierciedlającego nasilenie dolegliwości, jako sposobu oceny wstępnej i monitorowania leczenia jest bezsprzeczna a w połączeniu z samooceną jakości życia chorego wydaje się być najważniejszym kryterium oceny.


5.Nasze obserwacje potwierdzają zasadność zalecenia International Consul- tation on BPH, aby każdy chory miał odnotowywaną w dokumentacji (karta am- bulatoryjna, historia choroby, karta informacyjna pobytu szpitalnego) wartość I-PSS i QOL wraz z wartościami innych parametrów wg np. wzoru: S_(pkt.) L_(pkt.) Qmax_(ml/sec) V_(ml) R_(ml).

piśmiennictwo

  1. ? 1. Barry M.J., FowlerF.J., Jr.,0'Leary M.P., Bruskewitz R.C, Holłgrerwe H.L., Mebust
  2. W.K., Cockett A.T.K and The Measurement Committee of the American Urological Asso-
  3. ciation: The American Urological Associacion Symptom Index for Benign Prostatic Hy-
  4. perplasia. J. Urol., 1992, 148, 1549-1557.
  5. ? 2. Barry M.J., Fowler F.J., Jr., 0 'Leary MP, Bruskewitz R. C .Holtgrerwe H.L., Mebust
  6. W.K. and The Measurement Committee of the American Urological Associacion: Correla-
  7. tion of the American Urological Associacion Symptom Index with self administered ver-
  8. sions of the Madsen-Iversen, Boyarsky and Maine Medical Assessement Program symp-
  9. tom indexes. J. Urol., 1992,148, 1558-1563.
  10. ? 3. Boyarsky S., Jones G., Paulson D.F., Prout G.R.Jr. A new look at the bladder neck
  11. obstruction by the Food and Drug Administration regulators: guidelines for investigation
  12. of benign prostatic hypertrophy. Trans. Amer. Ass. Genito-Urin. Surg., 1977, 68:29
  13. ? 4. BruskewitzR. C, hersen P, Madsen P.O.: Value of postvoid residual urine determi-
  14. nation in evaluation of prostatism. Urology, 1982, XX, 6; 602-604.
  15. ? 5. Cronbach L.J.,: Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika,
  16. 1951, 16: 297-334. ? 6. Fowler F.J.Jr., Wenneberg J.E., Timothy R.P, Barry M.J., Mul-
  17. ley A. G.Jr., Hanley D.: Symptom status and ąuality of life following prostatectomy. J. Am.
  18. med. Ass., 1988; 259, 20; 3018-3022.
  19. ? 7. Fowler F.J. Jr., Barry M.: Quality of life assessement for evaluating benign prostatic
  20. hyperplasia treatments. Eur. Urol., 1993, 24 (suppl.), 24-27.
  21. ? 8. Jorgensen J.B., Jensen K.M.E., Mogensen P.\ Significance of predominatly irrita-
  22. tive symptomatology before a prostatic operation. J. Urol., 1990. 143. 39
  23. ? 9. Madsen P.O., hiersen P.\ A point system for selecting operarive candidates. Benign
  24. Prostatic Hypertophy. Red. Hinnman F.Jr., Springer Verlag, New Yocfc. 19S3. "63-65.
  25. ? 10. Roehborn CG:. Objective and Subjective Response Criteria to Diagnose Benign
  26. Prostatic Hyperplasia. Eur. Urol., 1993; 24 (suppl 1):2.
  27. ? 11. SommerR; Nielsen K.K., Bauer T:. Voiding patterns in men evałuaced by question-
  28. naire survey. Br. J. Urol., 1990, 65, 155.
  29. ? 12. The Second International Consultation on Benign Prostatic Hypcrpłasia (BPH),
  30. Paris - June 27-30, 1993 - Proceedings 2.