PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

ANANDRON W LECZENIU ZAAWANSOWANEGO RAKA GRUCZOŁU KROKOWEGO: DOŚWIADCZENIA WŁASNE
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1995/48/3.

autorzy

Marek Pisarski, Eugeniusz Miękoś
Z Kliniki Urologii ICh WAM
Kierownik Kliniki prof.dr hab. E. Miękoś

streszczenie

Spośród chorych z rozpoznanym rakiem gruczołu krokowego wybór sposobu le-
czenia może być decydujący o długości i jakości życia. Podstawowa decyzja to wybór
leczenia radykalnego lub zachowawczego, do którego w chwili rozpoznania kwalifiku-
je się od40 do 60% chorych (2,6).

Współzależność rozwoju raka gruczołu krokowego od obecności męskich hormonów płcio- wych od dosyć dawna opierała się na spostrzeżeniu, że nie występuje on u eunuchów. Jednym z najprostszych sposobów wpływania na poziom endogennych androgenów było wytrzebienie, którego naukowe podstawy opracowane w latach 40. przez Ch.Hugginsa spowodowały rozwój nowych leków mających na celu obniżenie poziomu, bądź inaktywację endogennych androge- nów poprzez wpływ na różne piętra układu hormonalnego. Oprócz orchidectomii trzy grupy leków używane są w hormonalnym leczeniu: estrogeny, agoniści LHRH oraz antyandrogeny (5,7,8,12).


Spośród dostępnych antyandrogenów występujądwa podstawowe typy: antyandrogeny ste- roidalne (pochodne cyproteronu) mające cechy naturalnego hormonu steroidowego, z którego są otrzymywane oraz tzw. czyste antyandrogeny, do których należą Anandron i Fugerel. Cha- rakteryzująaię specyficznością, interakcjątylko z receptorami androgenowymi. Łączenie tych leków wraz z dotychczasową orchidectomia daje coraz lepsze efekty w wydłużaniu okresów remisji u chorych w zaawansowanych postaciach raka gruczołu krokowego (8,12). Aktualnie w Klinice Urologii WAM prowadzone sąobserwacje grupy chorych z zaawanso- wanym rakiem gruczołu krokowego, którym oprócz orchidectomii podtorebkowej wprowadzo- no do leczenia Anandron.


MATERIAŁ I METODY


Poddano ocenie grupę 6 chorych z zaawansowanym rakiem gruczołu krokowego w wieku 61 77 lat, w tym 4 chorych z rocznym okresem obserwacji, u których stosujemy preparat Anan dron.


Rozpoznanie raka stercza oparto każdorazowo na wyniku badania histopatologicznego wy- konanego z materiału uzyskanego podczas biopsji stercza.bądż jako badanie skrawków po elek- troresekcji. Dla całej grupy wynik badania określono jako adenocarcinoma.


Jako podstawa oceny miejscowej guza były: badanie palpacyjne per rectum oraz ultrasono- grafia przezodbytnicza wykonana eondą4 MHz aparatu Bruel-Kjear 1846. Stopień uogólnienia procesu nowotworowego oceniono na podstawie: zdjęcia klatki piersiowej, scyntygrafii kość- ca, usg jamy brzusznej oraz oznaczania specyficznego antygenu sterczowego, frakcji sterczo- wej fosfatazy kwaśnej i fosfatazy zasadowej (1,3,4,9,10,13,14).


Po ustaleniu rozpoznania jako schemat postępowania przyjęto orchidectomię podtorebkową oraz podawanie Anandronu w dawce 100 mg 3 x dziennie przez 30 dni a następnie 50 mg 3 x dziennie. Chorzy poddawani są okresowym badaniom kontrolnym co 3 miesiące, podczas których oceniano ich według kryteriów podanych przez EORTC GU (11). Wśród obiektywnych kryte- riów oceniano: stan miejscowy guza badaniem usg przezodbytniczym, usg jamy brzusznej, zdjęcie klatki piersiowej, scyntygram kośćca, oznaczanie PSA, PAP i ALP oraz wykonywano próby wątrobowe w celu oceny toksyczności preparatu. Oceniano również zgłaszane przez chorych: zachowanie się wagi ciała, samopoczucie, dolegliwości bólowe oraz zaburzenia mikcji.


WYNIKI


Efekty stosowania Anandronu oceniano pod kątem zachowania się zmiany nowotworowej oraz jego tolerancji przez chorych. W grupie 4 chorych z rocznym okresem obserwacji u trzech stwierdziliśmy częściową remisję. W badaniu miejscowym u tych chorych utrzymują się obja- wy guza. W scyntygramach kości nie stwierdzamy nowych ognisk przerzutów, zaś wartości PSA, PAP i ALP utrzymująsię w granicach prawidłowych. Chorzy ci nie zgłaszająutraty wagi, bólów kostnych oraz pogorszenia się mikcji. U czwartego chorego po początkowej normaliza- cji wartości PSA, PAP i ALP oraz poprawie stanu ogólnego od 2 miesięcy obserwujemy wyra- źne pogorszenie. Nastąpił wyraźny wzrost wartości PSA i ALP przy niezmienionych rozmia- rach miejscowych guza. Chory traci na wadze, skarży się na bóle kostne oraz z powodu zatrzy- mania moczu od miesiąca ma założony cewnik do pęcherza moczowego (Ryc. 1,2).


U piątego chorego po 3 miesiącach przerwano leczenie Anandronem z powodu zgłaszanych przez niego duszności, zaś w wykonanym rtg klatki piersiowej występowały zmiany o charakte- rze zapalnym. Po odstawieniu leku powyższe objawy ustąpiły.


U szóstego chorego 3 miesięczny okres obserwacji jest zbyt krótki na wyciąganie wniosków.


TolerancjaAnandronu z wyjątkiem jednego chorego jest dobra, nie obserwujemy zgłaszania dolegliwości związanych z przyjmowaniem leku. U żadnego z obserwowanych chorych nie występująobjawy działania toksycznego leku.


OMÓWIENIE W obserwowanej grupie, która jest zbyt mała na wyciąganie ogólnych wniosków efekty ka- stracji podtorebkowej w połączeniu z Anandronem oceniamy jako dobre. Jako czysty an- tyandrogen stanowi alternatywę w leczeniu dla chorych w zaawansowanym raku stercza źle tolerujących inne antyandrogeny.

piśmiennictwo

  1. 1. Carpentier P., Schroder F.H.: Transrectal ultrasonography in the follow-up of prostatic carci-
  2. noma patiens. J.Urol., 1982, 128,742. ? 2. Catalona W.J., Scott W.W.: Carcinoma of the prostatae:
  3. a review. J.Urol., 1978, 119,1. ? 3. Chodak G.W., Wald V., Palmer E.: Comparison of digital exami-
  4. nation and transrectal ultrasonography for diagnosis of prostatic cancer. J.Urol., 1986,135,951. ?4.
  5. Emtage L.A., Lewis P.W., Blackledge G.P.R.: The role of prostatic specific antigen in the base line
  6. assessment of patiens undergoing hormone therapy for advanced prostatae cancer. Brit.J.Urol., 1987,
  7. 60,572. ? 5. Fourcade R.O., Cariou G., Coloby P.\ Total androgen blockade in the treatment of
  8. advanced prostatae cancer. J.Urol., 1990,145 part 2,221 A. ? 6. Goodman C.M., Busuttil A., Chi-
  9. sholm G.D.: Age, and size and grade of tumor prostatae predict prognosis in incidentaly diagnosed
  10. carcinoma of the prostatae. Brit.J.Urol. 1988, 62,6,576. ? 7. Janknegt R.A., Abbou CC, Bartoletti
  11. R:. Orchiectomy and nilutamide or placebo as treatment of metastatic prostatic cancer in a multina-
  12. tional double-blind randomized trial. J.Urol., 1993, 149,77. ? 8. Ojasoo T:. Nilutamid. Drugs of the
  13. future. J.Urol., 1975, 113,834. ? 9. Pontes EJ:. Biochemical markers in prostatae cancer. J.Urol.,
  14. 1983, 130,1037. ? 10. Puser B.N., Robinson B.C., Mostofi F.K.: Comparison of needle biopsy and
  15. transurethral resection biopsy in the diagnosis of carcinoma of the proetatae. J.Urol., 1967, 98,224.
  16. ? 11. Schroder F.H., Cooper E.H., Debruyne F.M.J., Denis L, Newling D. W. W., Pavone-Macalu-
  17. so M., Smith P.H., Syhester R. and Members of the EORT Genitourinary Group: TNM classification
  18. of genitourinary tumors 1987-Position of the EORT Genitourinary Group. Brit.J.Urol., 1988, 62,6,502.
  19. ? 12. Schroder F.H.: Pure antiandrogen as monoteraphy in prospectiv studies of prostatic carcino-
  20. ma. Treatment of prostatic cancer-facts and controversies. EORT Genitourinary Group Monograph
  21. 8: Wiley-Liss 1989,93. ? 13. Stamey T.A., Kobalin J.H., Ferrari M.Jang N.: Prostatae specific
  22. antigen in the diagnosis and treatment of adenocarcinoma of the prostatae. IV Antiandrogen treated
  23. patiens. J.Urol., 1989, 141,1088.? 14. Wajsman Z., Chu T.M., Bross D.: Clinical significance of
  24. serum alkaline phosphatase isoenzyme level with an advanced prostatic cancer. J.Uro 1., 1978,119,244.