english version wersja do druku
	kwartalnik ISSN 0500-7208 Czasopismo punktowane przez KBN, Index Copernicus oraz w bazie GBL

Wprowadzenie

Urazowe uszkodzenia zewnętrznych narządów płciowych męskich zdarzają się rzadko. Zwykle są następstwem wypadków przy pracy [1]. Uszkodzenia prącia są spowodowane najczęściej tępym urazem w wypadkach komunikacyjnych, przemysłowych i w rolnictwie przy obsłudze zmechanizowanego sprzętu z takimi elementami ruchomymi, jak pasy transmisyjne, tryby, walce. Urazem typowym dla uszkodzeń pasami transmisyjnymi i trybami maszyn rolniczych jest oskalpowanie prącia z jednoczesnym uszkodzeniem moszny i jąder [2]. Istnieje wyraźna zależność między czasem podjęcia leczenia a wynikami wczesnymi i odległymi [3].

Przedstawiamy opis chorego, który doznał rozległego uszkodzenia urazowego skóry prącia, moszny i krocza w trakcie prac żniwnych. Po urazie przewieziony został do rejonowego szpitala, gdzie uszkodzenie oczyszczono, zdezynfekowano, przyłożono przymoczki z soli fizjologicznej i natychmiast przekazano dalej do Szpitala Klinicznego.

Opis przypadku

Chory M.J. (ur. w 1962 r., nr historii choroby 639/18241/1997), przyjęty został do Kliniki Urologii w trybie pilnym w dniu 20. 08. 1997 roku o godzinie 14.00 z powodu oskalpowania skóry krocza, prącia i moszny z wytrzewieniem jąder. Uszkodzenia urazowego doznał o godzinie 9.00 rano podczas pracy na kombajnie żniwnym. Chory został wciągnięty za nogawkę przez tryby maszyny do zbiornika na nasiona kombajnu. W tryby maszyny wkręcony został materiał spodni, a wraz z nim skóra worka mosznowego. Silne, gwałtowne pociągnięcie za skórę spowodowało oderwanie skóry moszny wraz ze skórą prącia i ze skórą krocza, na granicy spojenia łonowego od przodu, okolic pachwinowych po bokach i krocza, od tyłu. Bezpośrednio po wypadku chorego przewieziono do regionalnego oddziału chirurgicznego, gdzie ranę oczyszczono, przemyto roztworem wody utlenionej oraz całą ranę pokryto przymoczkami z roztworem fizjologicznej soli. Następnie chorego skierowano do Kliniki Urologii w Bydgoszczy.

W trakcie przyjęcia do szpitala chory przytomny, trzeźwy, kontakt słowny łatwy. Spożycie alkoholu przed wypadkiem neguje. Badaniem przedmiotowym stwierdzono rozległy ubytek skóry w obrębie spojenia łonowego, prącia, całkowity brak skóry moszny i ubytek skóry krocza. Stan miejscowy przedstawia rycina 1.

Stan ogólny chorego w trakcie przyjęcia był dość dobry, ostatni posiłek spożywał ponad sześć godzin przed przyjęciem do Kliniki Urologii. W tej sytuacji chory został zakwalifikowany do zabiegu operacyjnego w trybie pilnym i natychmiast po przyjęciu, z izby przyjęć, został przewieziony na salę operacyjną. W trakcie zabiegu operacyjnego w dniu 20. 08. 1997 roku dokonano: wszczepienia prącia pod skórę podbrzusza po stronie lewej, wszczepienia jąder pod skórę wewnętrznych powierzchni ud, odpowiednio po prawej i po lewej stronie oraz wykonano plastykę typu ?zet? skóry krocza po stronie prawej i lewej i skóry podbrzusza po prawej stronie. Mocz z pęcherza moczowego odprowadzono za pomocą wytworzonej pod kontrolą USG przetoki nadłonowej. Rycina 2. przedstawia stan bezpośrednio po zabiegu operacyjnym.

Trzy miesiące po pierwszej operacji, 26 listopada 1997 roku, wykonano drugi zabieg operacyjny, polegający na pokryciu prącia skórą podbrzusza i uruchomieniu części wiszącej. Rycina 3 przedstawia schemat zabiegu operacyjnego, a rycina 4 ? stan bezpośrednio po zabiegu operacyjnym.

Trzy tygodnie po odtworzeniu skóry prącia, 17 grudnia 1997 roku, usunięto przetokę nadłonową i chory ponownie zaczął oddawać mocz drogami natury, przez cewkę moczową. Dziewięć miesięcy po pierwszej operacji, 21 maja 1998 roku, wykonano trzeci zabieg operacyjny, polegający na wytworzeniu moszny z uszypułowanego płata skóry uda lewego oraz dokonano przemieszczenia jąder z ud do nowo wytworzonej moszny. Piętnaście miesięcy po urazowym oskalpowaniu skóry prącia, moszny i krocza i po pierwszym zabiegu operacyjnym, w dniu 30 listopada 1998 r., wykonano czwartą operację, polegającą na plastyce skóry prącia z wycięciem rozległej blizny na grzbietowej stronie prącia oraz obustronnej orchidopeksji sposobem Toreka. Wskazaniem do orchidopeksji było stałe cofanie się jąder do kanału pachwinowego.

Chory zgłaszał się do Kliniki Urologii na kontrole systematycznie. Rycina 5 przedstawia prącie cztery lata po wypadku, tj. w 2001 roku, a rycina 6 ukazuje wynik operacji po ośmiu latach, kiedy to chory zgłosił się na kontrolę w czerwcu 2005 roku. W trakcie wizyty chory stwierdził, że jest w pełni usatysfakcjonowany wynikiem leczenia. Chory z powodu narastającej kardiomyopatii rozstrzeniowej, niewydolności mitralnej i trójdzielnej oraz narastających objawów niewydolności krążenia w dniu 14 marca 2005 miał wykonany ortotopowy przeszczep serca sposobem Shumwaya-Cooleya.

Uzyskany efekt czynnościowy i kosmetyczny wieloetapowego, operacyjnego leczenia całkowitego oskalpowania skóry prącia, moszny i krocza, w pełni zadowala chorego. Mocz oddaje prawidłowo. Wzwody prącia prawidłowe, w pełni umożliwiające odbywanie regularnych stosunków płciowych.

Omówienie

Oskalpowanie prącia, często z równoczesnym urazowym uszkodzeniem moszny i krocza, jest typowym urazem dla uszkodzeń pasami transmisyjnymi i trybami maszyn rolniczych. Zasadniczym objawem uszkodzenia jest ból, który może być tak silny, że powoduje utratę przytomności, a nawet wstrząs [2]. Obrażenia ciała powstałe podczas urazu wymagają pilnej interwencji chirurgicznej [4,5]. Istnieje wyraźna zależność między czasem podjęcia leczenia a wynikami wczesnymi i odległymi [3]. Przedstawiony chory po urazie natychmiast przewieziony został do rejonowego szpitala, gdzie ranę odpowiednio zaopatrzono oczyszczając ją, dezynfekując oraz przykładając przymoczki z soli fizjologicznej. Następnie chory został natychmiast przewieziony do Szpitala Klinicznego. Zabieg operacyjny rozpoczął się przed upływem sześciu godzin od urazu. Był to jeden z czynników pomyślności zabiegu operacyjnego w perspektywie wyników odległych.

Wnioski

Przedstawione wieloetapowe postępowanie operacyjne, którego pierwszym etapem jest wprowadzenie oskalpowanego prącia pod skórę podbrzusza, a następnie wykorzystanie tej skóry do odtworzenia skóry prącia, okazało się skutecznym sposobem leczenia skutków urazu.

Efekt czynnościowy i kosmetyczny w pełni chorego satysfakcjonuje. Wzwody prącia prawidłowe, w pełni umożliwiające odbywanie regularnych stosunków płciowych.

1. Borówka A: Urazy zewnętrznych narządów płciowych męskich w: Urazy narządów miednicy mniejszej i zewnętrznych narządów płciowych, Borkowski A, Borówka A (red), PZWL Warszawa 1990, 109-141.
2. Leńko J: Traumatologia urologiczna, w: Zieliński J, Leńko J (red): Urologia, Warszawa, PZWL1993, t. 2, str 502-522.
3. Chudzik W, Małczyński A, Anusik J, Zieliński H: Ocena zależności wyników leczenia urazów moszny od czasu podjęcia leczenia. Urol Pol 2005, Supl. 1, 93.
4. Ostrowski I, Palec T, Wiatr W i in: Urazowe oskalpowanie prącia i moszny ? technika operacyjna, wczesny i odległy wynik operacji rekonstrukcyjnej. Urol Pol 2005, Supl. 1, 36-37.
5. Chłosta P, Knast P, Borówka A: Wyjątkowy przypadek samouszkodzenia zewnętrznych narządów płciowych męskich. Urol Pol 2004, 57, 1.

Zbigniew Wolski
Szpital Uniwersytecki
ul. M. Skłodowskiej-Curie 9
85-094 Bydgoszcz
tel. 052 585 45 00
klurol@cm.umk.pl