PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

GRUCZOLISTOŚĆ SRÓDMACICZNA (ENDOMETRIOSIS) JAKO PRZYCZYNA WODONERCZA
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1984/37/4.

autorzy

Jerzy Wiśniewski, Marek Rożniecki, Leszek Jeromin
Z Kliniki Urologii Instytutu Chirurgii AM w Łodzi Kierownik Kliniki: doc. dr hab. med. L. Jeromin

streszczenie

Przedstawiono 44-letnią chorą przyjętą do Kliniki z powodu dole­gliwości bólowych w prawej okolicy lędźwiowej, prawostronnego wodo­nercza, postępującego osłabienia oraz podwyższonej ciepłoty ciała. Wy-nik badania histopatologicznego wycinka pobranego w trakcie zabiegu operacyjnego ustalił rozpoznanie gruczolistości śródmacicznej. Chorej podano leki hormonalne oraz cytostatyki, uzyskując dobry wynik.

Mianem gruczolistości śródmacicznej określa się stany chorobowe polegające na obecności błony śluzowej poza anatomiczną granicą jej jamy. Rozróżniamy gruczolistość śródmaciczną wewnętrzną i zewnętrzną. Znamienna dla gruczolistości śródmacicznej wewnętrznej jest obecność błony śluzowej macicy w obrębie warstwy mięśniowej trzonu. Gruczo­listość śródmaciczna zewnętrzna polega na obecności fragmentów ślu­zówka poza macicą np. w jajowodach, jajnikach, pęcherzu moczowym, jelitach, pępku, w bliznach pooperacyjnych, płucach (3, 5, 6, 7, 8). Lecze­nie gruczolistości śródmacicznej może być zachowawcze lub operacyjne. Różne umiejscowienie zmiany, jej rozległość, wiek chorej oraz stan ogólny decydują o wyborze jednego z tych sposobów (1, 2).

OPIS PRZYPADKU

Chorą lat 44 (nr hist. choroby 4896/82) przyjęto do Kliniki Urologii ICH AM w Łodzi 21.4.82 r. z powodu bólów w prawej okolicy lędźwiowej, postępującego osłabienia oraz podwyższonej ciepłoty ciała. W wywiadzie podała nieregularne mie­siączki, dwa razy rodziła. Badaniem fizykalnym w dniu przyjęcia stwierdzono bo­lesną, powiększoną prawą nerkę oraz zły stan ogólny. Urografia uwidoczniła prawi­dłowe wydzielanie moczu cieniującego przez lewą nerkę. Prawa nerka wydzielała z opóźnieniem, stwierdzono poszerzenie układu kielichowo-miedniczkowego oraz mo­czowodu do wysokości wyrostka poprzecznego (ryc. 1).

Chorą zakwalifikowano do operacji, podczas której stwierdzono w prawym dole biodrowym guz wielkości pięści o nierównych, trudnych do określenia grani-cach, twardy, obejmujący jajnik, jajowód, część kątnicy, więzadło krzyżowo-ma-ciczne, schodzący do zagłębienia maciczo-odbytniczego, zespolony z talerzem kości biodrowej. Wobec zaawansowanego procesu chorobowego obejmującego swym za­sięgiem wiele narządów oraz nie najlepszego stanu ogólnego chorej pobrano jedynie wycinki z guza do badania histopatologicznego i zabieg zakończono. Badanie histo­patologiczne (Nr 17821). Pęczki włókien mięśniowych układające się w pasma i wiry z wtopionymi w nie cewami gruczołowymi typu endometrialnego. Obraz mikrosko­powy przemawia za mięśniakiem gładkokomórkowym macicy z gruczolistością we-wnętrzną. Utkania atypowego nie znaleziono (dr med. L. Giernat ? Zakład Onko­logii AM w Łodzi).

Po otrzymaniu wyniku badania histopatologicznego wdrożono leczenie hormo­nalne, podając kaprogest 250 mg domięśniowo co 3 dzień. Jednocześnie podawano nitrogranulogen do dawki ogólnej 15 mg. W miesiąc po zabiegu chorą wypisano z Kliniki do leczenia ambulatoryjnego kontynuując podawanie kaprogestu 250 mg co 2 tygodnie. Chorą przyjęto ponownie 19 lipca 1982 roku do Kliniki w celu wy­konania badań kontrolnych. Stan ogólny uległ znacznej poprawie, chora przybyła na wadze, ustąpiła niedokrwistość. Wykonane badanie urograficzne uwidoczniło je­dynie nieznaczne poszerzenie układu kielichowo-miedniczkowego prawej nerki (ryc. 2).

Po konsultacji ginekologicznej nie zdecydowano się na operacyjne usunięcie guza ze względu na rozległość procesu chorobowego w miednicy mniejszej.

Obserwację tę publikujemy ze względu na trudności rozpoznania oraz jako jeszcze jedną z wielu przyczyn wodonercza.

piśmiennictwo

  1. 1. Fujita K.: Endometriosis of the ureter. J. Urol., 1976, 116, 665. ? 2. Gard-ner B., Whitaker R. H.: The use of Danazol for ureteral obstruction caused by endometriosis. J. Urol., 1981, 125, 117. ? 3. Kowalska-Gołąb H., Luciak M.: Gruczo­listość śródmaciczna (endometriosis) jelita cienkiego. Pol. Przeg. Chir., 1964, 36, 1221. ? 4. Łukasik J.: Przyczynek do zagadnienia gruczolistości jajnikowej. Gin. Pol., 1962, 33, 79. ? 5. Mark E. C: Endometriosis of the bladder. J. Urol., 1937, 37, 799. ? 6. Nowicki J. M.: Gruczolistość w bliźnie pooperacyjnej powłoki brzucha. Pol. Przeg. Chir., 1969, 41, 951. ? 7. Sobański A.: Gruczolistość jelita grubego. Wiad. Lek., 1965, 8, 655. ? 8. Stanley K, Utz D., Dockerty M.: Clinically significant endometriosis of the urinary tract. Surg. Gyn. Obst. 1965, 120, 491.