PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

OCENA PRZYDATNOŚCI ULTRASONOGRAFII W ROZPOZNAWANIU NOWOTWORÓW JĄDER OPARTA NA WŁASNYM MATERIALE
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1987/40/4.

autorzy

Andrzej Noga, Adam Szkodny, Zbigniew Jeleń, Andrzej Szurkowski
Z I Katedry i Kliniki Urologii SlAM w Katowicach Kierownik Katedry i Kliniki: prof. dr hab. med. A. Szkodny

streszczenie

Od grudnia 1984 do lipca 1986 przeprowadzono badania ultrasono­graficzne zawartości worka mosznowego i kanału pachwinowego u 253 chorych. W grupie tej rozpoznano 43 raki jądra, które następnie po­twierdzono histopatologicznie u 33 chorych, tj. w 76,7%.

Jak wynika z dotychczasowych badań ultradźwięki stosowane w apa­ratach diagnostycznych nie mają ujemnego wpływu na stan biologiczny jądra (6, 8). W związku z tym Ultrasonografia (USG) znalazła szerokie zastosowanie w rozpoznawaniu i różnicowaniu chorób zawartości worka mosznowego. Badanie to jest szczególnie przydatne w rozpoznawaniu małych guzów jąder, które nie wychodzą poza osłonkę białawą, guzów umiejscowionych w jądrach niezstąpionych lub też guzów jądra, kiedy współistniejący wodniak utrudnia badanie fizykalne.

Celem pracy była ocena wartości badania USG w rozpoznawaniu guzów jąder i próba oceny tym badaniem budowy histopatologicznej.

MATERIAŁ I METODA

W I Klinice Urologii Śl. AM w Katowicach wykonano od grudnia 1984 do lipca 1986 badania USG zawartości moszny i kanału pachwi­nowego u 253 chorych. Do badania posłużono się ultrasonografem Com­bison 111 s firmy Kretz z głowicą wytwarzającą ultradźwięki o często­tliwości 4 lub 5 MHz, zaopatrzoną w nasadkę typu MAW-5. Badania wykonywano w pozycji leżącej, a u chorych z żylakami powrózka na­siennego w pozycji stojącej. Większość chorych operowano następnie w Klinice, a badania histopatologiczne wykonano w Zakładzie Patomorfo­logii Śl. AM (Kierownik Zakładu: prof. dr hab. n. med. M. Luciak).

WYNIKI

Wśród zbadanych 253 chorych zmiany patologiczne w worku mosz-nowym lub kanale pachwinowym stwierdzono u 196 chorych, w tym u 43 guzy jądra (21,9%). Wszystkich chorych z rozpoznanym ultrasono­graficznie guzem jądra operowano. Usunięte jądra przesyłano do badania histopatologicznego, które u 33 chorych (76,7%) potwierdziło rozpo­znanie przedoperacyjne (tab. I).

W grupie chorych, u których rozpoznano raka jądra badaniem USG, a następnie potwierdzono histopatologicznie, było 23 chorych skiero­wanych do Kliniki jako. guz złośliwy, 3 jako wodniak jądra, 1 jako wnętrostwo, a u 3 innych rozpoznawano zapalenie najądrza. U pozostałych 10 chorych wyniki były niezgodne z rozpoznaniem USG i przed­stawiono je w tabeli II.

W grupie niezgodnych wyników wszystkich chorych skierowano do Kliniki z rozpoznaniem guza złośliwego jądra. Wśród nich był chory, u którego badaniem histopatologicznym stwierdzono fibroma testis. Obraz USG wykonany przed operacją wykazywał zmniejszoną echo-geniczność nad całym obszarem jądra, z wyjątkiem jego części central­nej, w której był obszar o bardzo wzmożonych echach z następowym cieniem (ryc. 1).

Śródoperacyjnie stwierdzono w miąższu jądra guzek o konsystencji chrząstki.

OMÓWIENIE

Z niektórych doniesień wynika, że na podstawie obrazu USG można różnicować guzy nasieniakowate z guzami nienasieniakowatymi jąder (3,11). Wydaje się nam na podstawie naszego materiału i na doniesieniach innych autorów, że w obecnym stadium rozwoju ultrasonografii jest to niemożliwe (1, 2, 5, 6, 7). Większość nowotworów złośliwych jąder wykazuje zmniejszoną echogeniczność (1, 2, 3, 8, 9, 11). Podobne obrazy mogą dawać nienowotworowe schorzenia jąder i najądrzy. Do takich należy ropień jądra, martwica krwotoczna jądra oraz ropne zapalenie jądra i najądrza. Można natomiast odróżnić czy proces chorobowy do­tyczy jądra, czy najądrza (3, 4, 5, 6, 10), co Uważamy za bardzo po­mocne w postępowaniu lekarskim. Skuteczność trafnego rozpoznania złośliwych guzów jąder na podstawie USG wynosi w naszym materiale 76,7% i jest porównywalna z doniesieniami innych autorów (1, 3, 8, 9,). Złośliwym guzom jąder towarzyszy w około 10,0% wodniak (5), co potwierdza się w naszym materiale. Dlatego uważamy, że każdego chorego z wodniakiem jądra należy badać przy pomocy USG, ponieważ może maskować zmianę nowotworową (1, 4, 5, 8). USG jest bardzo pomocne, a nawet nieodzowne, dla wykrycia guza w jądrze niezstąpionym, a następnie podjęciu prawidłowego leczenia. Duże znaczenie ma USG w rozpoznawaniu małych, wewnątrzjądrowych guzów, które są niedo­stępne badaniem palpacyjnym (2, 4). Te zmiany widać bardzo dobrze na tle jednorodnie echogenicznej struktury jądra.

WNIOSKI

1.USG jest szybką, nieinwazyjną i czułą metodą w wykrywaniu nowotworów jąder.

2.Brak ujemnego wpływu biologicznego ultradźwięków (stosowa­ nych w aparatach diagnostycznych) na miąższ jądra, predysponuje me­ todę do badań przesiewowych.

3.Nie można w chwili obecnej różnicować histologicznie guzów jądra w obrazie USG.

piśmiennictwo

  1. 1. Gołębiowski J., Stafiej P., Kuzaka B., Chmielewski W.: Diagnostyka ultra­
  2. sonograficzna patologii jąder. Pol. Przeg. Rad., 1985, 49, 2, 125. ? 2. Janiak Z.,
  3. Jędrzejczak S., Jaromin L., Pertyński T.: Zastosowanie ultrasonografii w rozpo­
  4. znawaniu nowotworu jądra. Urol. Pol., 1986, 39, 3, 206. ? 3. Nachtsheim D. A.,
  5. Scheible F. W., Gosink B.: Ultrasonography of testis tumors. J. Urol., 1983, 129,
  6. 978. ? 4. Sanchez S., Mahlin M.: Simultaneous bilateral testicular tumors, one
  7. side Clinically occult: detection by ultrasonography. J. Urol., 1986, 135, 591. ?
  8. 5. Schulze H., Michel W.: Aussagefahigkeit der skrotalen Ultraschalluntersuchung.
  9. Urologe B., 1985, 25, 56. ? 6. Schulze H.: Die Sonographie der Harnblase, der Pros­
  10. tata Skrotalinhaltes. Urologe B., 1985, 25, 52. ? 7. Schott R.F., Bayliss A.P., Cal-
  11. der J. F., Garvie W. H. H.. Indications for ultrasound in evaluation of the pa­
  12. thological scrotum. Brit. J. Urol., 1986, 58, 178. ? 8. Staehler G., Gebauer A., Mel-
  13. lin H. E.: Sonographische Untersuchung bei Erkrankungen des Skrotalinhaltes. Uro­
  14. loge A., 1978, 17, 247. ? 9. Tackett R. E., Ling D., Catalona W. J, Leland G.: High
  15. resolution Sonography in diagnosis testicular neoplasm: clinical significance of false
  16. positive scans. J. Urol., 1986, 135, 494. ? 10. Willscher M. K., Conway J. F., Daly
  17. K.J., Digiacinto T.M., Patten D.: Scrotal ultrasonography. J. Urol., 1983, 130, 931.
  18. 11. Włodarczyk W., Miękoś E., Monita W., Pawlak Cz.: Ultrasonografia mosz­
  19. ny. Ocena badań u 133 chorych. Urol. Pol., 1986, 39, 1, 44.