Nowotwory zarodkowe jądra stanowią dużą rzadkość. Występują one u 21 na milion mężczyzn, a więc u ok. 0,0021% (3).
Nie ma warunków anatomicznych do rozsiewu nowotworu jądra na stronę przeciwną, ponieważ nie ma bezpośrednich połączeń między obydwoma jądrami ani poprzez układ limfatyczny, który jest główną drogą szerzenia się tych nowotworów, ani poprzez układ krwionośny, który czasem bywa również drogą tego rozsiewu. Przerzuty w drugim jądrze mogły by więc wystąpić jedynie w stanie uogólnienia procesu po przejściu komórek nowotworowych przez filtr płucny do krążenia dużego (2).
Zaskoczeniem dla nas było stwierdzenie nowotworu zarodkowego jądra po drugiej stronie aż u 3 spośród 180 pacjentów leczonych w Klinice Urologii w Gdańsku w latach 1975?1986.
CEL PRACY
Celem naszej pracy było poznanie przebiegu choroby, rokowanie i ocena szans na przyszłość chorych z nowotworem jądra.
MATERIAŁ, METODYKA, WYNIKI
W latach 1975?1986 leczono w Klinice Urologii w Gdańsku 180 chorych na zarodkowe nowotwory jądra.
U 3 z nich, tj. ok. l,7°/o, po uprzednio wykonanej hemikastracji rozpoznano nowotwór pozostałego drugiego jądra. Ci trzej chorzy stanowią przedmiot naszego doniesienia.
Przebieg leczenia tych pacjentów przedstawiamy w tabeli.
U wszystkich trzech po badaniu histopatologicznym rozpoznano nowotwór jądra typu zarodkowJak wynika z tabeli, wiek chorych w momencie rozpoznania pierwszego nowotworu wahał się w granicach od 22 do 29 lat. Wszyscy trzej chorzy po rozpoznaniu pierwszego guza jądra mieli przeprowadzoną hemikastrację, przy czym u jednego z nich była to hemikastracja prosta, przeprowadzona poza Kliniką, a u dwóch pozostałych poszerzona o wycięcie biodrowych węzłów chłonnych.ego. Pierwszy z chorych, u którego po badaniu histopatologicznym rozpoznano Ca embryonale był leczony w owym czasie poza naszym ośrodkiem i zgłaszał się jedynie do Okresowych kontroli. U drugiego pacjenta rozpoznano nasieniaka; po stwierdzeniu w badaniu histopatologicznym przerzutów do węzłów chłonnych w przestrzeni pozaotrzewnowej, przeprowadzono napromienianie Co80. U trzeciego rozpoznano histopatologicznie Teratoma benignum; po stwierdzeniu w limfografii przerzutów w węzłach chłonnych pozaotrzewnowych, wykonano limfadenektomię.
Okres jaki upłynął u tych chorych od rozpoznania pierwszego do stwierdzenia nowotworu drugiego jądra wynosił od 2 do 8 lat. U wszystkich trzech wykonano usunięcie drugiego jądra wraz z powrózkiem.
Pierwszy z nich z rozpoznaniem histopatologicznym Teratoma malignum miał następnie wykonaną limfadenektomię pozaotrzewnową, a po stwierdzeniu komórek nowotworowych o utkaniu seminoma w węzłach chłonnych włączono chemioterapię vinblastyną i bleomycyną. U następnego w usuniętym drugim jądrze stwierdzono seminoma. Wykonane w tym czasie rtg klatki piersiowej, limfografia i TK jamy brzusznej nie wykazały przerzutów. Po opuszczeniu Kliniki chory nie zgłaszał się przez rok do zaleconej kontroli. Po tym czasie w wykonanym rtg klatki piersiowej wykryto rozległe przerzuty do płuc. Rozpoczęto leczenie cytostatykami według schematu Einhorna. U trzeciego chorego z rozpoznaniem histopatologicznym Ca embryonale, po wykonaniu limfografii, TK jamy brzusznej oraz otrzymaniu wyników poziomu znaczników nowotworowych (AFP, CEA i HCG) w surowicy krwi ograniczono się do regularnych okresowych kontroli. Przeprowadzone kontrole dotychczas nie wykryły przerzutów.
Okres obserwacji przedstawionych przez nas chorych po usunięciu drugiego jądra nowotworowego wynosi od 4 miesięcy do 5 lat.
OMÓWIENIE
Obustronne zarodkowe nowotwory jądra stanowią dużą rzadkość. Możliwość wystąpienia nowotworu drugiego jądra jest jednak wielokrotnie większa w populacji chorych obciążonych już nowotworem jednego jądra. Nowotwór drugiego jądra zaobserwowaliśmy bowiem aż u 3 pośród 180 pacjentów leczonych w Klinice Urologii AMG w latach 1975?1986. Stanowi to 1,7% tych chorych.
Przy założeniu, że częstość zachorowania na nowotwór jądra w populacji mężczyzn nie obciążonych tą chorobą wynosi 0,0021%, wynika, że jest ona 800 razy większa niż u chorych, którzy przeszli już leczenie z powodu nowotworu jednego jądra. Nie może to więc być przypadkowe wystąpienie nowotworu zarodkowego w drugiej gonadzie, a musi istnieć jakaś skłonność osobnicza do zwyrodnienia komórek płciowych. Budowa histologiczna każdego z obustronnych nowotworów jądra może być różna. Wśród naszych pacjentów jeden miał obustronnego nasieniaka. Czas pojawienia się zmiany w drugim jądrze może być bardzo różny: u naszych chorych czasokres wahał się między 2 i 8 lat.
Sposób leczenia jest w pewnym stopniu uzależniony od wyników badania histopatologicznego oraz zastosowanej w przypadkach nowotworu pierwszego jądra terapii. Dotyczy to zwłaszcza przypadków po wykonanej limfadenektomii pozaotrzewnowej (1). Schemat leczenia nie odbiega jednak od zasad stosowanych zwykle w tej jednostce chorobowej. Duży wstrząs psychiczny, jakim dla młodego mężczyzny jest utrata obydwu jąder wymaga szczególnego podejścia leczącego lekarza. W celach kosmetycznych można zastosować protezy jądrowe, odpowiednie dawki testosteronu pozwalają na zachowanie potencji płciowej i na uniknięcie zaburzeń hormonalnych (1).
Wystąpienie nowotworu zarodkowego drugiego jądra nie wyklucza możliwości uzyskania dobrego wyniku, przy stosowaniu ogólnie przyjętego schematu leczenia. Samokontrola w przypadku drugiego nowotworu jądra odegrała u naszych chorych dużą rolę. Dwóch z nich zgłosiło się do urologa bardzo wcześnie, natychmiast po wykryciu u siebie tylko zmiany konsystencji jądra.
WNIOSKI
1.Każdy lekarz leczący chorego na nowotwór jądra powinien sobie
zdawać sprawę z możliwości rozwoju nowotworu w drugiej gonadzie, a zwłaszcza z tego, iż ryzyko to jest znacznie większe (około 800 razy), niż u mężczyzny nie obciążonego nowotworem jądra.
2.Różna budowa histologiczna oraz pojawienie się guza po usunięciu
węzłów chłonnych w przestrzeni pozaotrzewnowej świadczy o pierwot nym charakterze drugiego nowotworu jądra.
3.Samokontrola odgrywa dużą rolę we wczesnym rozpoznaniu no
wotworu jądra, co zwiększa szansę na pełne wyleczenie.