PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Moczowód przebiegający poza żyłą główną dolną
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1983/36/4.

autorzy

Wojciech Tucholski, Adam Szkodny
Wojewódzki Szpital Zespolonego w Katowicach
Ordynator: prof dr n. med. A. Szkodny

streszczenie

Przedstawiono rzadką wadę rozwojową u 8-letniej dziewczynki, która polegała na przebiegu moczowodu poza żyłą główną dolną. Wy­konano operację metodą Harille'a, która dala dobry odległy wynik.

Moczowód umiejscowiony poza żyłą główną dolną należy do rzad­kich wad rozwojowych. Jest ona następstwem zaburzeń rozwojowych układu naczyniowego (1, 6). O ile żyła główna dolna nie daje więk­szego ucisku na moczowód i nie stwierdza się zastoju w górnych dro­gach moczowych można zaniechać leczenia tej wady. Najczęściej jed­nak występują objawy wynikające z zastoju moczu powyżej przeszko­dy. Poza dolegliwościami bólowymi w okolicy lędźwiowej może ulec zakażeniu mocz zalegający w miedniczce i kielichach z okresowo wy­stępującą gorączką. Wadę tę stwierdza się z reguły dopiero u osób do­rosłych. Rozpoznanie wczesne należy do wyjątkowej (rzadkości (5). W piśmiennictwie polskim ogłoszono tylko dwa takie spostrzeżenia (2, 4) i to skłoniło nas do niniejszej publikacji.

OPIS PRZYPADKU

Dziecko J. K., lat 8, (Nr hist. chor. 1050/80) przyjęto do naszego Oddziału z powodu bólów w prawej okolicy lędźwiowej. Bóle nasiliły się w ostatnich dwóch miesiącach, wystąpiła również podwyższona tem­peratura ciała do 38°C. Wykonano badania laboratoryjne, które nie od­biegały od normy. Analiza moczu bez zmian. Urografia wykazała pra­widłowe zakontrastowanie dróg moczowych po stronie lewej. Po pra­wej stronie stwierdzono zastój w górnych drogach moczowych z wy­raźnym poszerzeniem miedniczki i kielichów oraz górnego odcinka mo­czowodu do wysokości górnej krawędzi trzonu L4. Poniżej poszerze­nia moczowód zaginał się pod kątem prostym w kierunku kręgosłupa z wyraźnym zwężeniem. Dalszy odcinek moczowodu nie uwidocznił się (ryc. 1). Wykonano ureteropielografię wstępującą, która wykazała nor­malnej szerokości dolny odcinek moczowodu przebiegający wzdłuż wy­rostków kolczystych kręgosłupa do wysokości dolnej krawędzi L4 (ryc. 2).

Ustalono przed zabiegiem rozpoznanie ?ureter retrocavalis". W dniu 15. 4. 1980 r. wykonano operację. Z cięcia lędźwiowego skośnego po stronie prawej odsłonięto nerkę, górny odcinek moczowodu i miednicz­kę. Po wypreparowaniu moczowodu stwierdzano, że około 3 cm poni­żej miedniczki moczowód biegnie poza żyłę główną dolną. Miedniczka i moczowód powyżej żyły były znacznie poszerzone. Około 1 cm powyżej połączenia miedniczki z moczowodem przecięto miedniczkę. Następnie Wypreparowano moczowód z częścią miedniczki, moczowód przemiesz­czono przed żyłę główną dolną i ponownie zszyto z sobą szwami poje­dynczymi obie części miedniczki. Wytworzono przetokę miedniczkową. Przebieg pooperacyjny bez powikłań. W 14 dniu po operacji wypisano dziecko w dobrym stanie ogólnym i zagojoną raną.

Leczenie wady rozwojowej ?ureter retroeavalis" z objawami zasto­ju moczu jest wyłącznie operacyjne. O ile nerka jest niezmieniona po­zostawiamy ją i odtwarzamy prawidłowy przebieg moczowodu. Istnie­je wiele metod operacyjnych tej wady, obecnie najczęściej wykonuje się przecięcie miedniczki nieco powyżej połączenia miedniczkowo-mo­czowodowego i po przemieszczeniu moczowodu przed żyłę główną po­nowne jej zespolenie. Zachowanie części miedniczki na moczowodzie daje lepszą możliwość jej ponownego zeszycia z uzyskaniem szerokiego połączenia dróg moczowych (operacja m. Harill). Operacja przecięcia żyły i przemieszczeniu jej poza moczowód wydaje się dla urologa bar­dziej ryzykowną. Mogłaby być wskazana u chorego z jedyną nerką lub znacznym jej uszkodzeniem (3). Kontrolna urografia wykonana po 2 latach wykazała prawidłowe zakontrastowanie dróg moczowych. Obja­wy zastoju moczu całkowicie ustąpiły (ryc. 3). Badanie moczu bez zmian. Dziecko czuje się dobrze i nie zgłasza jakichkolwiek dolegli­wości ze strony układu moczowego.

piśmiennictwo

  1. Borkowski A.: Ureter retrocavalis. Pol. Przeg. Chir., 1973, 45, 1153
  2. Borówka A.: Moczowód (przebiegający poza żyłą główną dolną. Urol. Pol., 1982, 35, 1, 71.
  3. Goodwin W. E.: Retrocaval ureter. Surg. Gynec. Obstet, 1957, 104, 337.
  4. Jarosik N.: Moczowód poza żyłą próżną dolną. Pol. Przeg. Chir., 1959, 31, 658.
  5. Kenavi M. M.: Circumcaval ureter: Report of four cases lin children with a re-
  6. vfew of the literature and new classifiication, Br. J. Urol. 1976, 48, 183.
  7. Pat-
  8. ten B.: Podstawy embriologii. PZWL, W-wa, 1963.