SYMPOZJUM O UROLITHIASE 28?29.08.1981 R. PRAHA
Grupa naukowców z Uniwersytetu im. F. Schillera w Jenie organizuje od 10 lat sympozja naukowe o kamicy moczowej. Zjazdy te odbywają się co 2 lata, trwają 2 dni, miejscem obrad jest Jena, albo jeden z ośrodków czechosłowackich. Wiodącą osobą w tym zespole badaczy jest kierownik Kliniki Urologicznej w Jenie prof. Hans Joachim Schneider, w skład zespołu wchodzą urolodzy, analitycy, nefro-lodzy, chirurdzy dziecięcy i chemicy. Taki dobór specjalistów pozwala na wszechstronne opracowanie zagadnień kamicy moczowej.
W sympozjach o kamicy bierze udział około 100 osób, głównie urologów z NRD, Czechosłowacji i Węgier. Niemały jest udział urologów z innych krajów europejskich, w tym zachodnich, a także i pozaeuropejskich (Stany Zjednoczone, Kanada).
Udział Polaków w tych sympozjach ogranicza się do paru urologów: w tegorocznych obradach brali udział: Kazoń, Lorenc i Zieliński. W części teoretycznej i doświadczalnej obrad przedstawiono szereg osiągnięć umożliwiających poznanie procesu powstawania kamienia moczowego. Badano przeważnie kamienie, których chorzy pozbyli się sami, wydalając je z moczem.
Proces powstawania kamienia badano przy pomocy mikroskopu polaryzacyjnego, badaniom tym poddawano cienkie szlify kamieni.
Prace badaczy węgierskich (Szabo ? Debrecen) udowodniły obecność substancji organicznych w każdym prawie kamieniu moczowym: polisacharydów i glukopro-teidów.
Badania te mogą być wstępem do leczenia kamicy zarówno przez zapobieganie tworzeniu się kamieni, jak i przez rozpuszczanie kamieni. W 15% badanych kamieni ustalili badacze czescy przy pomocy analizy dyfrakcji rentgenowskiej ? obecność fluoru. Fluor łączy się z fosforanami wapnia tworząc lite odlewowe kamienie nerkowe.
Leo Blomen z Leiden ? Holandia ? przedstawił poglądowo zasady fizykochemicznego leczenia kamicy. Obok czynników anatomicznych ? chemia moczu odgrywa najważniejszą rolę. Wszystkie procesy powstawania kamienia zależą od fazy stałej, fazy płynnej i stężenia składników kamienia. W grę wchodzi tutaj przesolenie /przesycenie) moczu, powstawanie jądra kamienia i czynnik katalizujący (inhibitor).
Zasadniczo bierze się obecnie pod uwagę podłoże fizykochemiczne tzw. samoistnego (idiopatycznego) powstawania kamienia. Znane zasady terapii opierają się na zjawiskach fizyki i chemii:
1.Twardy, nierozpuszczalny kamień usuwa się operacyjnie.
2.Przez częste i obfite spożywanie płynów wzmaga się przepływ moczu, a stę
żenie soli moczowych ulega zmniejszeniu.
3.Postępowanie dietetyczne również zmniejsza koncentrację soli moczowych.
4.Chemiczne zmniejszenie stężenia składników tworzących kamień: np. hamo
wanie wydalania wapnia przez zastosowanie fosfatu cellulozy i tiazydów ? uży wanie preparatów wiążących fosfaty jak żel aluminiowy, oraz przez zmianę pH moczu. Innym przykładem jest obniżenie stężenia soli kwasu moczowego przez Allopurinol.
5.Hamowanie wzrostu i procesów zlepnych przez bifosfonaty lub przez lecze
nie fosfatami zwiększa się zawartość pyrofosforanów w moczu, przez co wzrost kamienia zostaje zahamowany.
6. Próby rozpuszczania kamieni in vivo przy pomocy mieszanek cytryniano-
wych, jak np. znane stosowanie Renacidiny. Schneider z Jeny ? przedstawił program badań u chorych z nawrotowymi kamieniami wapniowymi. Program ten obejmuje 5-dniowy pobyt w szpitalu, w czasie których przeprowadza się 3 pobrania krwi, 3-dobowe zbiórki moczu, test absorbcji wapnia, oraz zmodyfikowany test obciążenia chlorkiem amonu przy pomocy takich badań można wykryć następujące zaburzenia przemiany materii jak:
1)hiperkalciurię resorbcyjną,
2)hiperkalciurię nerkową i absorbcyjną,
3)zaburzenia przemiany kwasu moczowego,
4)kwasicę kanalikową,
5)hiperoxalurię,
6)zaburzenia czynności nerek.
Dotychczas przebadano w ten sposób 40 chorych z nawracającą kamicą wapniową. Stwierdzono u tych chorych 15 hiperkalciurii, 10 hiperurikemi, 7 hiperoxa-lurii, 4 kwasice kanalikowe i 2 nadczynności przytarczyc.
Klinika Urologiczna w Bonn stosuje swój program badań u chorych z kamicą nawrotową, a mianowicie: tzw. mały program składający się z badań podstawowych, które możliwe są wszędzie do wykonania, i tzw. duży program, możliwy do przeprowadzenia tylko w oparciu o duże laboratorium ? ilościowa diagnostyka z dobowej zbiórki moczu substancji kamicotwórczych i hamujących wzrost kamienia, a także testy z obciążeniem. Oznaczenia te mogą nas zbliżyć do odpowiedzi na pytanie: dlaczego powstaje kamień?
Ogólnie uważa się, że wśród 30?40% chorych na nawrotową kamicę wapniową występuje hiperkalciuria. Ambulatoryjne oznaczenie wymaga obciążenia pacjenta dietą bogato wapniową oraz oznaczenia takich wartości jak wapń, kreatynina i pa-rathormon.
Przebadano 50 chorych ? (Joost ? Klinika w Innsbruek ? Austria).
Zwara z Bratysławy stwierdził deficyt magnezu u 15?45% chorych na kamicę wapniową. Ta sama grupa badaczy zajmowała się oznaczaniem wydzielania nerkowego magnezu u chorych z kamicą moczową. Można oznaczyć straty nerkowe tego pierwiastka. Istnieje reabsorbcja cewkowa magnezu. Oznaczenie tej ostatniej jest ważne dla zróżnicowania deficytu magnezu nerkowego i pozanerkowego pochodzenia.
Kwasica kanalikowa występuje w ponad 20% przypadków z nawrotową kamicą wapniową. ? Takie wyniki uzyskała grupa urologów z Uniwersytetu w Uppsali (Szwecja) po przebadaniu 600 chorych. Pacjenci ci mieli obniżone wydalanie przez nerki zarówno cytrynianów, jak i pyrofosfatów. U pacjentów z kwasicą kanalikową występuje podwyższony poziom kwasu moczowego we krwi.
W Klinice Urologicznej w Pradze przebadano 105 dzieci chorych na kamicę i stwierdzono zaburzenia przemiany materii jako przyczynę kamicy u prawie połowy z tych dzieci. Zaburzeniami tymi były: hiperkacliuria, hiperoxaluria i hiper-urikozuria. Nie stwierdzono w żadnym przypadku deficytu magnezu.
Schneider z Jeny przeprowadził badania eksperymentalne nad wpływem aktywności proteazy moczu na jego skłonności krystalizacyjne. Przeprowadzono też badania nad wpływem proteazy na proces krystalizacji w moczu.
W Części obrad dotyczącej postępowania klinicznego i leczenia operacyjnego omawiano postępowanie w bezmoczu spowodowanym kamieniami bezcieniowymi ? referat Zielińskiego, a także znaczenie śródoperacyjnej kontroli rentgenowskiej w operacjach mnogiej i koralowatej kamicy. Jednym z kilku referentów tego zagadnienia był Kazoń.
Omawiano także nowoczesne metody diagnostyczne w kamicy moczowej takie jak: angiografia nerkowa, scyntygrafia. Metody te są w ograniczonym stopniu stosowane w kamicy, wartość ich ma największe znaczenie w wadach rozwojowych nerek, lub ich naczyń.
Natomiast wielkie znaczenie w diagnostyce kamicy moczowej ma Ultrasonografia, zwłaszcza w przypadkach tzw. niemych nerek, lub u chorych nadwrażliwych na preparaty cieniujące. W przypadkach konieczności różnicowania między kamieniem niekontrastowym, a guzem miedniczki, oraz przy badaniu ciężarnych.
Także tomografia komputerowa jest pomocnym badaniem w kamicy moczowej.
Uczestnicy Sympozjum zakwaterowani byli w wygodnym i stosunkowo tanim hotelu ?KAJETANKA" w Pradze. Organizacja obrad była bez zarzutu.
Obrady odbywały się w luksusowym Pałacu Zjazdów. Wśród imprez towarzyszących na uwagę zasługiwał pełno spektaklowy wieczór teatralny mimiczny.
Następne Sympozjum odbędzie się w dniach 16 IX ?17 IX 1983 r. w Jenie.
BRNO
W dniach 30 IX ? 2X 1981 r. przebywałem w Brnie. Brałem udział w Congres-sus Urologicus Bohemoslovacus Quintus.
W Kongresie, prócz urologów czechosłowackich brali udział także licznie urolodzy z innych krajów tak socjalistycznych, jak i kapitalistycznych. Z Polski przybyli ? Andrzej Borówka i Mirosław Kazoń z Warszawy. Ten ostatni był gościem Kongresu.
Tematem Kongresu były następujące zagadnienia: I. Urologia dziecięca. II. Gruźlica urologiczna.
III.Neurogenne zaburzenia pęcherza.
IV.Tematy wolne.
I. Wśród referatów poświęconych Urologii dziecięcej wymienić należy:
a)operacje odpływu pęcherzowo-nerkowego,
b)leczenie megaureter,
c)leczenie ureterocele,
d)leczenie zwężenia miedniczkowo-moczowodowego,
e)inne ? wśród których na uwagę zasługuje referat przedstawiony przez Bo
rówkę o Ureterostomia skórnej u dzieci w kształcie litery ?T".
Imponującą statystycznie i klinicznie liczbę 300 operowanych dzieci z powodu odpływu pęcherzowo-nerkowego przedstawiła Klinika G.-W. MULLERA z Magdeburga. Klinika ta chętnie wykonuje operację wg Gregoire'a.
Klinika Urologiczna w Brnie wysoko ocenia wartość operacji antyrefluksowej wg COHENA. Operowano 28 pacjentów od 5 miesięcy do 15 lat ? przeszczepiono u nich 49 moczowodów.
II. Gruźlica urologiczna
Pierwsze referaty podkreśliły znaczenie tej postaci gruźlicy, która obok gruźlicy węzłów chłonnych jest najczęstszą obecnie formą gruźlicy pozapłucnej. Zapadalność w NRD 1 na 100 tys. mieszkańców.
Referenci przedstawiali swe doświadczenia w leczeniu gruźlicy urologicznej za ostatnie 18?25 lat, a dotyczyły one 500, lub 600 chorych.
Leczenie gruźlicy urologicznej jest zasadniczo farmaceutyczne, trzema lekami ? rifampiciną, izoniazidem oraz pyrizinarnidern. Tę kombinację lekową pacjent otrzymuje przez 2 miesiące. Operację wykonuje się w końcu 2 miesiąca leczenia.
Ambulatoryjnie przez następne 4?6 miesięcy chorzy otrzymują rifampicinę i izoniazid. Wyjałowienie moczu następuje już pod koniec pierwszego miesiąca leczenia w 83% ? pod koniec drugiego miesiąca leczenia: ? 98°/o, po 4 miesiącach ? 99%, a po 6 miesiącach leczenia ? uzyskano wyjałowienie moczu u wszystkich chorych. Chorzy ci będą pod okresową kontrolą przez 5 lat.
III. Neurogenne zaburzenia pęcherza
Na pierwszy plan wysuwa się sprawa nadpęcherzowego odprowadzenia moczu. Klinika Urologiczna w Jenie wykonała w ciągu 8 lat u 22 pacjentów z neurogen-nym pęcherzem ? operację Brickera.
IV. Tematy wolne
Camey z Suresnes ? Francja ? przedstawił swe doświadczenia w radykalnym wycięciu pęcherza moczowego z powodu raka z jednoczesnym wytworzeniem pęcherza z jelita.
Mitchell z Bristol ? Anglia ? porównywał wyniki zastosowania diatermii
i promienia laserowego w urologii.
Na uwagę zasługuje referat Cerrenakov'a z Sofii ? który z powodzeniem stosuje dentystyczną maszynę do kruszenia koralowatych kamieni w nerce. W ten sposób unika się większych nacięć miąższu nerki.
Glashan z Huddersfield ? Anglia przedstawił dobre wyniki leczenia adriano-mycyną Carcinoma in Situ w pęcherzu moczowym.
Frag z Pecs ? Węgry ? omówił znaczenie embolizacji arteria hypogastrica w leczeniu krwotoków z nieoperacyjnych guzów pęcherza. Specjalnego znaczenia nabiera embolizacja w tych przypadkach, w których z powodu zbyt małej pojemności pęcherza niemożliwa jest instalacja z formaliny, lub elektrokoagulacja.
Kazoń ? przedstawił film o resekcji nerki sposobem Williamsa.
Vrubel z Brna ? przedstawił swoje doświadczenia w operacyjnym leczeniu zwężeń cewki moczowej przy pomocy tunica vaginalis testis. Płatkiem tej osłonki uzupełniano ubytki cewki.
Kongres w Brnie zgromadził ponad 160 uczestników. Sale obrad były nowoczesne, dobrze zradiofonizowane. Ze względu na dużą liczbę uczestników z zagranicy zorganizowano kabiny tłumaczy na języki ? niemiecki, rosyjski, angielski.
Organizatorzy zapewnili uczestnikom wygodny, choć drogi hotel i zorganizowali
2 towarzyskie wieczory.
W czasie trwania Kongresu odbyło się spotkanie przedstawicieli urologów krajów socjalistycznych, ? omawiano czas, temat i miejsce kolejnego Sympozjum urologów krajów socjalistycznych ? przyjęto, że Sympozjum odbędzie się w 1983 r.
w Bułgarii w początkach października.
Tematy: Zaburzenia urodynamiki ? zreferuje Pytel ? Moskwa Nephroptosis ? omówi Balogh ? Budapeszt
Onkologię urologiczną i geriatrię urologiczną przedstawi Hradec ? Praga
Sympozjum ma trwać dwa dni.
Czasopismami urologicznymi dla krajów socjalistycznych są nadal:
1.Urologija i Nefrologija '
2.Zeitschrift fur Urologie und Nephrologie
3.Urology and Nephrology
Ustalono również, że kolejny VII Zjazd Europejskiego Towarzystwa Urologicznego odbędzie się w 1986 roku na Węgrzech, najpewniej w Budapeszcie.