PTU - Polskie Towarzystwo Urologiczne

Urazowe pęknięcie najądrza u chłopca
Artykuł opublikowany w Urologii Polskiej 1981/34/2.

autorzy

Jerzy Friedlender
Klinika Chirurgii Dziecięcej Instytutu Pediatrii AM w Gdańsku
Kierownik Kliniki: prof. dr hab. R. Sztaba

streszczenie

Autor opisuje rzadki przypadek urazowego pęknięcia najądrza u 14--letniego chłopca, leczonego natychmiastowym zabiegiem operacyjnym. z wynikiem odległym dobrym.

Urazowe pęknięcie najądrza zdarza się wyjątkowo rzadko. W mate­riale Massona i wsp. wśród zebranych z piśmiennictwa 73 przypadków urazowych uszkodzeń jąder znajduje się tylko 1 przypadek pęknięcia najądrza, które towarzyszyło uszkodzeniu jądra. Jest to przypadek Ashkara i Schrecka. Neidhardt i wsp. opisują izolowane pęknięcie na­jądrza u chłopca 15-letniego. W piśmiennictwie polskim nie spotkałem doniesienia na ten temat.

OPIS PRZYPADKU

Chłopiec lat 14 doznał w szkole urazu moszny, uderzając kroczem o kolano ko­legi. W chwili przyjęcia do Kliniki, stan ogólny był dobry. Chłopiec skarżył się jedynie ma ból lewego jądra. Przedmiotowo stwierdzano znaczne powiększenie i zasinienie połowy moszny z wyraźną jej bolesnością. Zarysu lewego jądra ani najądrza, z powodu obecności dużego krwiaka, nie można było określić. Chorego operowano w trybie nagłym.

Podczas operacji stwierdzono w osłonce pochwowej jądra około 30 ml krwi. Po usunięciu krwiaka uwidoczniono uszkodzenie najądrza w połowie długości z dość obfitym krwawieniem tętniczym. Jądro było niezmienione. Krwawiącą tętniczkę podwiązano. Osłonkę najądrza zeszyto pojedynczymi szwami. Zeszyto ranę mosz­ny. Przebieg pooperacyjny niepowikłany. Chłopca wypisano w 5 dobie po operacji do domu w stanie dobrym (ryc. 1).

Ponad rok obserwacji wykazał, że jądro nie wykazuje tendencji do zaniku, a najądrze wyczuwa się wyraźnie nieco powiększone i niebolesne.

OMÓWIENIE

Jądro wraz z najądrzem są narządami dobrze ruchomymi, przesuwa­ją się pod działaniem urazu zewnętrznego. Osłonka biaława jądra jest dość gruba i wytrzymuje działanie siły zewnętrznej około 50 KG (Wes-son cyt. za 2). Najądrze leży na górno-bocznej powierzchni jądra, a osłonka najądrza jest cieńsza i bardziej elastyczna (Wesson cyt. za 2) dlatego w urazach moszny, najądrza rzadziej ulega uszkodzeniu. Nisz­czący wpływ na najądrze ma uraz działający od dołu ku górze mechani­zmem dociśnięcia najądrza do kości łonowej.

Objawy miejscowe pęknięcia najądrza są bardzo podobne do objawów pęknięcia jądra, a przedoperacyjne odróżnienie obrażenia tych struktur jest niemożliwe. Neidhardt i wsp. podają, że nasilenie dolegliwości bó­lowych w uszkodzeniu najądrza jest mniejsze. W obu przypadkach do­minuje narastający krwiak moszny. W urazowych uszkodzeniach na­rządów moszny, czyli w przypadkach tzw. urazowej ostrej moszny ważne jest ustalenie wskazań do operacji, a nie dążenie do przedopera-cyjnego ustalenia właściwego rozpoznania. Narastanie pbjawów miejsco­wych jak: obrzęk, krwiak i bolesność jest wskazaniem do rozpoznawcze­go jej otwarcia. Kontrola zawartości moszny jest zabiegiem łatwym technicznie i mało obciążającym chorego. Postępowanie chirurgiczne po­winno być w miarę możliwości oszczędne i polegać na dokładnym usu­nięciu krwiaka, opanowaniu krwawienia i dokładnym zeszyciu uszkodzo­nej osłonki.

Z powodu bardzo małej liczby opisanych operowanych urazów nają­drza nie spotkałem wypowiedzi odnośnie ich czynności pooperacyjnej. Gdyby nawet blizna ograniczyła do minimum drożność przewodu nają­drza, czynność hormonalna jądra będzie zachowana, a czynność plemni­kotwórcza drugiego jądra zapewnia płodność. Znacznie poważniejsze ro­kowanie jest w przypadkach urazu najądrza jedynego jądra, wtedy nale­ży się liczyć z niepłodnością lub z ewentualnymi zabiegami naprawczy­mi przewodów nasiennych.

piśmiennictwo

  1. Ashkar L. N., Schreck W. R.: Traumatic irupture of the testis and epididymis. J. Urol., 19G8, 99, 774?775.
  2. Masson J. C, Doremieux J., Bollack Cl: Rupture du tastkule. A propos d'une serie personelle de 7 cas. J. Chir., 1971, 102, 4, 323? 330.
  3. Tyeidhardt J. H., Morun A., Tairraz J. P., Moulin R., Gimenez A.: Les traumatismes fenmea du testicule et de ses aininexes. Lyon Chir., 1971 67, 5 350?356.